Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

totum in eo est (ut)

  • 1 totum

    tōtum, ī n. [ totus I \]
    всё, целое, совокупность ( detrahĕre partem ex toto C)
    t. in eo est, ut tibi imperes C — вся суть в том, чтобы (уметь) владеть собой
    ex toto CC, Col, O и in t. Sen, L — полностью, в целом, в совокупности
    in toto C — в целом, вообще

    Латинско-русский словарь > totum

  • 2 Quis est enim, qui totum diem jaculans, non aliquando collineet?

    Найдется ли кто-либо, кто, бросая целый день дротик, не попадет однажды
    Цицерон, "О гаданиях", II, 59, 121.
    Я знаю людей, которые изучают и толкуют на все лады свои альманахи, ища в них указаний, как им лучше в данном случае поступить. Но поскольку в таких альманахах можно найти все, что угодно, в них, очевидно, наряду с ложью должна содержаться и доля правды. Quis est enim, qui totum diem jaculans, non aliquando collineet? (Мишель Монтень, О предсказаниях.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quis est enim, qui totum diem jaculans, non aliquando collineet?

  • 3 Si finis bonus est, totum bonum erit

    If the end is good, everything will be good (all's well that ends well)

    Latin Quotes (Latin to English) > Si finis bonus est, totum bonum erit

  • 4 Vincere est totum

    Latin Quotes (Latin to English) > Vincere est totum

  • 5 totus

    1.
    tōtus, a, um ( gen. tōtīus, but scanned tōtĭus, Lucr. 1, 984; 3, 97; 3, 275; 3, 989; 4, 1028; 5, 477 al.; collat. form of the gen.: toti familiae, Afran. ap. Prisc. p. 694 P.; dat. toti; but masc.:

    toto exercitui,

    Caes. B. G. 7, 89:

    toto orbi,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 57; fem.: totae familiae, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, § 103 Müll.:

    totae insulae,

    Nep. Tim. 3, 2; and: totae rei, Auct. Her. ap. Prisc. p. 678 P.), all, all the (denoting a thing in its entireness), the whole, entire, total.
    I.
    In gen.:

    ut unum opus, totum atque perfectum ex omnibus totis atque perfectis absolveret,

    Cic. Univ. 5 fin.:

    cui senatus totam rem publicam, omnem Italiae pubem, cuncta populi Romani arma commiserat,

    id. Mil. 23, 61:

    totum corpus rei publicae,

    id. Off. 1, 25, 85:

    omne caelum, totamque cum universo mari terram mente complexus,

    id. Fin. 2, 34, 112:

    ut totā mente atque omnibus artubus contremiscam,

    id. de Or. 1, 26, 121:

    universā re et totā sententiā dissidere,

    id. Fin. 4, 1, 2:

    aedes totae confulgebant,

    Plaut. Am. 5, 1, 44; cf. id. Most. 1, 2, 68:

    eant per totam caveam,

    id. ib. prol. 66:

    pervigilat noctes totas,

    id. Aul. 1, 1, 33:

    eāque totā nocte continenter ierunt,

    Caes. B. G. 1, 26:

    ut Romae per totam urbem vigiliae haberentur,

    Sall. C. 30, 7:

    cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,

    Cic. Rep. 1, 16, 25; 1, 36, 57:

    et ipsa Peloponnesus fere tota in mari est,

    id. ib. 2, 4, 8.—In abl., without in:

    concursabat urbe totā maxima multitudo,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 93; so,

    urbe totā,

    id. Rosc. Am. 9, 23:

    totā Asiā,

    id. Phil. 11, 2, 6; id. Imp. [p. 1882] Pomp. 3, 7:

    totā Siciliā,

    id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

    totā Italiā,

    Caes. B. C. 1, 2:

    totā provinciā,

    id. ib. 2, 18:

    toto caelo,

    Cic. N. D. 2, 37, 95 al.; cf. Hand, Turs. III. p. 248 sq.; Haase ad Reisig, Vorles. p. 708; Zumpt, Gram. § 482. — Less freq. with in:

    totāque in Italiā,

    Cic. Div. 1, 35, 78:

    in Siciliā totā,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1:

    in toto inperio,

    id. Lig. 3, 7:

    in toto orbe terrarum,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 99:

    in totā vitā,

    id. Tusc. 4, 13, 29:

    in toto imperio tuo,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 32:

    toto in orbe terrarum,

    Liv. 37, 10, 25:

    totā in civitate,

    id. 29, 14, 8.—
    B.
    Esp. in agreement with subj. where we use an adv. qualifying the verb, etc., altogether, wholly, entirely:

    tota sum misera in metu,

    Plaut. Cist. 2, 1, 59; cf.:

    Ctesipho in amore est totus,

    Ter. Ad. 4, 2, 50:

    nescio quid meditans nugarum, totus in illis,

    Hor. S. 1, 9, 2:

    totus et mente et animo in bellum insistit,

    applied himself wholly, Caes. B. G. 6, 5:

    qui esset totus ex fraude et mendacio factus,

    Cic. Clu. 26, 72:

    virtus in usu sui tota posita est,

    id. Rep. 1, 2, 2:

    sum totus vester,

    id. Fam. 15, 7; cf. id. Q. Fr. 2, 1, 3:

    Catoni studio meo me totum ab adulescentiā dedidi,

    id. Rep. 2, 1, 1; cf.:

    homines qui se totos tradiderunt voluptatibus,

    id. Lael. 23, 86; id. Att. 14, 11, 2:

    falsum est id totum,

    id. Rep. 2, 15, 28. —
    II.
    Neutr. absol.
    A.
    Subst., all, the whole, opp. dimidium, Ter. Ad. 2, 2, 33; Sen. Apocol. 8;

    opp. pars,

    Macr. Somn. Scip. 2, 14, 21:

    totum in eo est, tectorium ut concinnum sit,

    all depends on this, Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 1: totum in eo sit, ne contractentur pocula, Col 12, 4, 3. —
    B.
    Adverb. phrases with a prep.
    1.
    Ex toto, wholly, completely, entirely, altogether, totally (post-Aug.):

    creta ex toto repudianda est,

    Col. 5, 8, 6; 5, 6, 17; 2, 20, 2; Curt. 8, 6, 23; Sen. Ira, 1, 12, 6; 2, 6, 3; 3, 12, 4; 3, 42, 1; id. Ep. 75, 11; Plin. 11, 17, 17, § 54; Cels. 1, 4 fin.; 3, 14 init.; 8, 20 med.; 7, 4, 3 and 9; 7, 10 fin.; 8, 2; Ov. P. 4, 8, 72; Sen. Contr. 1, 8, 8; 3, 16, 24.—
    * 2.
    In toto, upon the whole, in general, generally, Cic. Att. 13, 20, 4.—
    3.
    In totum (post-Aug.).
    a.
    Wholly, entirely, altogether, totally:

    res in totum diversa,

    Plin. 31, 7, 42, § 90; id. praef. § 26; 2, 90, 92, § 205; 10, 4, 5, § 16; 25, 4, 17, § 36; 35, 2, 2, § 4; Quint. 3, 9, 58; 4, 1, 63; 4, 1, 72; 7, 1, 31; Col. 1, 7, 2; 2, 1, 2; Sen. Ira, 1, 17, 7; id. Ep. 72, 6; id. Q. N. 2, 27, 3; Just. 32, 1, 9.—
    b.
    Upon the whole, in general:

    in totum praecipimus: ut, etc.,

    Col. 11, 2, 80; 3, 2, 31.
    2.
    tŏtus, a, um, adj. [tot], so great a (very rare):

    quotcumque pedum spatia facienda censueris, totam partem longitudinis et latitudinis duces,

    Col. 5, 3, 5:

    tota pars,

    Manil. 3, 416.

    Lewis & Short latin dictionary > totus

  • 6 sum [1]

    1. sum, fuī, esse (ein unregelmäßiges, aus Teilen zweier verschiedener Verba zusammengesetztes Wort: sum abgekürzt aus esum st. eso v. griech. Stamm ΕΣ, wov. εἰμί; fui aber vom veralteten fuo, griech. φύω), I) als verbum concretum, sein, vorhanden sein, A) im allg.: 1) übh.: a) von der Existenz eines Gegenstandes, sein, vorhanden sein, existieren, dasein, am Leben sein, esse ea dico, quae cerni tangive possunt, Cic.: omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri, sunt, Cic.: nec enim, dum ero, angar ullā re, Cic.: adhuc sumus, Cic.: fuit, er hat gelebt, Tibull.: fuimus Troes, fuit Ilium, Verg.: nullus sum, es ist aus mit mir, ich bin verloren, Komik., Cic. u.a.: alteri nulli sunt, sind zugrunde gegangen, Cic. – b) von dem Vorhandensein eines Zustandes, sein, vorhanden sein, vorliegen, stattfinden, non est periculum, Cic.: neque Romanorum in se meritum esse, Liv.: solis defectio fuit, fand statt, ereignete sich, Cic.: quid tibi est? was ist dir (geschehen)? was hast du? Cic.: quid se futurum esset, was würde mit ihnen geschehen, Liv. – c) von dem Befinden an einem Orte, sein, sich finden, leben, cum Athenis fuissem, Cic.: Romae esse, Cic.: in castris, in agro, in hortis, Cic.: esse in alqo, in jmd. stecken, in seine Gestalt, in ihn verwandelt sein, Ov. – d) von dem Befinden in einem Zustande, sein, leben, sich befinden, esse in aere alieno, Cic.: in bonis, Cic. in servitute, Cic.: in spe, Cic.: in maestitia, Cic.: in nomine et gloria, Cic.: in laudibus, Cic.: in officio, Cic.: in vitio, Cic.: in mora, Verzug verursachen, Ter.: in amore et deliciis alci, Cic. – e) v. Beruhen auf etwas, in etwas bestehen = auf etwas beruhen, omnem spem in impetu esse equitum, Liv.: totum in eo est, ut etc., Cic.: totum in eo est, ne etc., Colum.

    2) Besondere Verbindungen: a) sunt qui, es gibt Leute, Dinge, die, α) mit folg. Indicat., wenn etwas Bestimmtes bezeichnet wird, sunt qui non audent, Cic.: sunt quae praeterii, Cic.: sunt quos genus hoc minime iuvat, Hor.: est quibus Eleae concurrit palma quadrigae, Prop. – bes. steht bei Indicat., wenn ein Subjekt genau angegeben wird, sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, Cic.: sunt bestiae quaedam, in quibus inest etc., Cic. – β) m. folg. Coniunctiv, wenn etwas Gedachtes, Vorgestelltes od. Unbestimmtes bezeichnet wird, sunt qui dicant, Cic.: sunt qui anteponant, Cic.: erat nemo, in quem ea suspicio conveniret, Cic. – Auch findet sich est quibus, Prop. 3, 9, 17. – b) mihi est res, ich habe eine Sache, privatus illis census erat brevis, Hor.: cui nomen Arethusa est, Cic.: unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. – c) esse ad od. apud alqm, bei jmd. (in jmds. Hause) sein od. sich befinden, jmd. besuchen, eaque est nunc ad uxorem tuam, Ter.: fuit ad me satis diu, Cic.: quorum sint legati apud se, Caes.: fuisti apud Laecam illā nocte, Cic.: apud te est, ut volumus, Cic.: Brutum apud me fuisse gaudeo, Cic.: apud me sis volo, bei mir zu Tische seiest, bei mir speisest, Ter. – d) esse cum alqo (alqa), α) bei jmd. (in jmds. Zimmer, Hause) sein, essetne quis intus cum Caesare? Suet.: me te oblectes, mecum tota sis, Ter.: quam vellem Menedemum invitatum, ut nobiscum esset (bei mir zu Tische sei, speise), amplius (dringender), Ter.: doppelsinnig, tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur: erit enim mecum (mit mir = auf meiner Seite), si tecum erit, Cic. de fin. 5, 86. – β) mit jmd. zusammensein, umgehen, erat nemo, quicum essem libentius, Cic.: multum mecum sunt, Cic.: secum esse, für sich sein, Cic. – γ) ehelich mit jmd. umgehen, Plaut., Cic. u.a. – e) esse alci cum alqo, mit jmd. zu tun haben, mit jmd. in Verbindung stehen, sibi cum illa nihil futurum, Cic.: si mihi tecum minus esset, Cic. – f) esse ab alqo, von jmd. sein, zu jmd. gehören, ab Andria est ancilla haec, Ter.: erat ab Aristotele, war ein Aristoteliker, Cic.: vide, ne hoc totum sit a me, für mich spricht, Cic. – g) esse pro alqo, für jmd. sein, jmdm. zustatten kommen, Cic. – h) esse in alqm locum, wohin sein (= wohin gegangen sein und sich dort befinden), fui hodie in funus, war zum Begräbnisse, Petron.: in conspectum fuisse, Suet. ( aber Cic. ad Att. 15, 4, 2 Wesenberg quo die in Tusculanum essem venturus). – i) esse in m. Abl., in einer Schrift stehen (s. Meißner Cic. Tusc. 1, 3. p. 4, a), quid fuit in litteris (in dem Br.)? Cic.: quamquam est in Originibus m. folg. Acc. u. Infin., Cic.

    B) prägn., wirklich sein, stattfinden, statthaben, der Fall sein, in Kraft sein, Geltung haben, gelten, nec provocatio erat, Liv.: neque dictio est, Ter.: sunt ista, das ist so, Cic. – So bes. a) est, es ist so, es ist an dem, Cic.: sit ita, es sei so, gut, meinetwegen, Cic.: so auch esto, es mag sein, gut, meinetwegen, Cic. u. Hor.: m. folg. Acc. u. Infin., esto, alios teneri, Hor.: so auch sit m. folg. ut u. Konj., sit, ut intereant, Colum. – est ut od. m. folg. Infin., α) = es ist der Fall, daß usw., est, ut id deceat, Cic.: est, ut philosophi tradant, Cic.: non est, ut possit, Hor.: futurum esse, ut omnes pellerentur, Caes.: at enim solum id est, ut me Siculi maxime velint, Cic.: m. folg. Infin., fuerit mihi eguisse, Sall.: ne sit tibi montes semper adire, Prop.: numquam est mit folg. quin u. Konj., numquam est, quin velimus, Cornif. rhet. – β) est, man darf, man kann, neque est, ut putemus, wir dürfen nicht usw., Plin.: m. folg. Infin., scire est liberum ingenium, Ter.: quae verbo obiecta, verbo negare sit, läßt sich mit einem W. verneinen, Liv.: ut coniectare erat intentione vultus, Tac.: quantum dinoscere erat, Val. Max. – b) est ubi, es ist der Fall wo = zuweilen, Cic. – c) est cum, es ist der Fall da = zuweilen, Cornif. rhet. – d) est quod m. Indikat u. Konj., od. ut u. Konj., es ist Ursache dazu da, ich (du, er usw.) habe Ursache zu usw., zB. est quod suscenset tibi, Ter.: est quod me transire ad forum iam oportet, Ter.: magis est, quod gratuler, Cic.: magis est, ut ipse moleste ferat errasse se, Cic.: hingegen non est quod od. ut etc., od. nihil est quod od. cur, es ist keine Ursache da, ich (du usw.) habe nicht Ursache zu usw., nihil est, quod gestias, Cic.: non est igitur, ut mirandum sit, man braucht sich also nicht zu wundern, Cic.

    II) als verbum copulativum = etwas od. irgendwie sein, a) in Verbindung mit einem Adi., Subst. od. Pronom., praeclara res est, et sumus otiosi, Cic.: tuus sum, Plaut.: nos numerus sumus, Hor.: domus non ea est, quam, Cic. – b) in Verbindung m. Adv.: α) der Art u. Weise (s. Brix Plaut. trin. 46), si ita es, ut ego te volo, Plaut.: sic sum ut vides, Plaut.: hae aedes ita erant ut dixi tibi, Plaut.: ita (in solcher Lage) sunt res nostrae, Cic.: sic vita hominum est, Cic.: sic est, Cic.: quod ita cum sit, Cic. – mit speziellen, satis est, Cic.: frustra id inceptum fuit, Liv.: bene est, recte est, Cic.: cum in convivio comiter et iucunde fuisses, Cic.: mihi pulchre est od. pulchre est mihi, Cic. u. Hor.: dicta impune erant, Tac. – β) des Ortes u. der Zeit, sunt procul ab huius aetatis memoria, Cic.: diu esse, lange dauern, währen, Prop. – c) mit einem Genet. od. Abl. der Beschaffenheit, sein von einer Beschaffenheit, eine Beschaffenheit haben, α) m. Genet.: eiusdem aetatis fuit, aus demselben Zeitalter, lebte zu derselben Zeit, Nep.: nulli consili sum, ich bin ratlos, Ter.: summi ut sint laboris, zu großer Arbeit tauglich sind, Caes.: nec se suae potestatis esse, hätten nicht über sich zu verfügen, Liv. – Ferner gehört hierher magni, tanti etc. esse (pretii), in hohem Werte sein, viel gelten, viel kosten, αα) cig., frumentum fuit tanti, Cic.: ager pluris est, Cic. – ββ) bildl., in großem Werte sein, viel gelten, geschätzt werden, magni erunt mihi tuae litterae, Cic.: mea conscientia mihi pluris est, Cic. – β) m. Abl.: esse collecto pallio, capite operto, gehen mit usw., Plaut. u. Cic.: aegro corpore esse, krank sein, Cic.: aetate eā sum, bin in dem Alter, in den Jahren, Ter.: fac animo magno sis, habe usw., Cic.: quaere, quo sit patre, Hor.: simus eā mente, so gesinnt, Cic.: mille sestertiis esse, zu stehen kommen, gelten, kosten, Cic. – d) mit Genet. des Maßes od. des Inhalts (durch) attrib. Zahlwörter), bestehen aus usw., sich belaufen auf usw., betragen, zählen, Xerxis classis mille et ducentarum navium longarum fuit, Nep.: Iulius Caesar annum ad solis cursum accommodavit, ut trecentorum sexaginta quinque dierum esset, Suet.: bona patris huiusce Sex. Roscii, quae sunt sexagies (sc. centenûm milium), Cic. – e) m. Genet. des Gegenstandes, dem etwas gehört, angehört, dem etwas zukommt, α) eigen sein, gehören, Gallia est Ariovisti, Caes.: cuius tum fasces erant, der damals die Regierung hatte, Cic.: Rhodiorum esse, den Rhodiern gehören, ihnen unterworfen sein, Liv. – β) eigen-, ergeben sein ( mit totus u. ohne dasselbe), me Pompei totum esse, Cic.: plebs novarum rerum atque Hannibalis tota est, Liv.: hominum, non causarum erant, nahmen bloß Rücksicht auf die Personen, nicht auf die Sachen, Liv.: suarum rerum erant, bekümmerten sich nur um ihre eigenen Angelegenheiten, Liv. – γ) eigentümlich sein, jmds. Sache, Gewohnheit, Pflicht sein, das Zeichen von etwas sein, cuiusvis hominis est errare, es ist jedes Menschen Sache zu irren, jeder kann irren, Cic.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: est adulescentis maiores natu vereri, Cic.: est miserorum, ut malevolentes sint, Plaut. – Anstatt des Genet. eines persönl. Pron. das Possess. im Neutr., fuit tuum lugere, Caes.: est tuum videre, Cic. – f) m. Genet. eines Subst. u. Gerundivs, zu etw. dienen, etw. zum Zwecke haben (s. Weißenb. Liv. 3, 24, 1), quod initio conservandae libertatis atque augendae rei publicae fuerat, Sall.: frustrationem eam legis tollendae esse, Liv. – g) mit dem Dat. der Bestimmung, des Zweckes, α) v. Pers. od. einer Sache, jmdm. etw. sein = für jmd. od. etw. abgeben, alci custodem, patrem, matrem esse, alci adiutricem, fautricem esse, Komik (s. Lorenz Plaut. most. 1139. Philol. 32, 298): Romam caput Latio esse, Liv. – od. wozu dienen, radix est vescendo, Plin.: esui potuique esse, ICt. – β) passen, schicklich sein, est palaestrae, Cic. – γ) geschickt-, tauglich sein, sum oneri ferendo, ich kann tragen, Liv.: non esse solvendo, nicht bezahlen können, Cic.: solvendo aeri alieno esse, Liv. – δ) sein, gereichen, impedimento esse alci, Cic.: detrimento, maculae esse, Cic.: esse argumento, Cic. – h) m. ad u. Akk., dienlich-, tauglich sein gegen od zu usw., vinum murteum est ad alvum crudam, Cato: res, quae sunt ad incendia, Caes.: valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime, Cic. – i) mit de u. Abl., über od. von etw. handeln (s. Sorof Cic. Tusc. 1, 24), is liber, qui est de animo, Cic.: haec omnis, quae est de vita et de moribus philosophia, Cic.: id est, hoc est, das ist, das heißt, zuweilen auch steigernd: was so viel ist als, das heißt also, also, Cic.; vgl. Kritz Sall. Iug. 31, 20. – / Archaist. Formen: esum = sum, Varro LL. 9, 100: Fut. escit = erit, XII tabb. fr. ed. Schoell tab. 1. fr. 3 ( bei Gell. 20, 1, 25); tab. 5. fr. 4 ( bei Ulp. fr. 26, 1); tab. 5. fr. 5 (in Mos. et Rom. legg. coll. 16, 4. § 2); tab. 5. fr. 7 ( bei Fest. 162 [b] 19 u. Cornif. rhet. 1, 23 Klolz). Lucr. 1, 619 (vgl. Wesenberg Cic. Tusc. 3, 11. p. 278. 14 ed. Baiter): escunt = erunt, XII tabb. fr. tab. 10. fr. 9 ( bei Cic. de legg. 2, 60). – Coni. Praes. siem, Plaut. Amph. prol. 57 u.a. Ter. Andr. 586: sies, Pompon. com. 103. Plaut. Amph. 924 u. 934 a. Ter. Andr. 424 u.a. Cato fr. inc. 3 (p. 87, 7 ed. Jordan): siet, Acc. tr. 310. Plaut. Amph. prol. 58 u.a. Ter. Andr. 234 u.a. Lucr. 3, 101. Formul. vet. bei Gell. 5, 19. Cato origg. 5, 1 u.a. Cato r.r. prooem. § 1. u. c. 6. § 4 (vgl. Müller Nachtr. zur Plaut. Pros. S. 83 f.): sient, SC. de Bacchan. im Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 30. Plaut. Amph. 209. Ter. Andr. 390. Cato origg. 4. fr. 8: fuam, Plaut. Bacch. 156 u.a.: fuas, Liv. Andr. tr. 21: fuat, Enn. fr. scen. 177. Pacuv. tr. 116. Plaut. Amph. 985 u.a. Ter. Hec. 610. Carm. vet. bei Liv. 25, 12, 6. Verg. Aen. 10, 108. Fronto de eloqu. 1. p. 143, 14 N.: fuant, Plaut. Bacch. 1033 u.a. – Perf. fuei = fui, Corp. inscr. Lat. 1, 1008: fuveit = fuit, ibid. 1051: fuvimus, Enn. ann. (377) bei Cic. de or. 3, 168 Friedrich (Vahlen fuimus). – Partiz. ens von Cäsar gebraucht nach Prisc. 18, 75.

    lateinisch-deutsches > sum [1]

  • 7 sum

    sum, esse, fui    - voir l'article sum de Gaffiot. [ABCR]I - sum, esse, fŭi:    - la conjugaison    - formes arch.: esum = sum, Varr. L. 9, 199 ; essis = es, Acc. d. Non. 200, 30; escit = erit, XII T. d. Gell. 20, 1, 25; Lucr. 1, 619; escunt = erunt, Cic. Leg. 2, 60 --- parf. fuvimus, Enn. d. Cic de Or. 3, 168; fuveit, Cil 1, 1051 --- subj. prés. siem, sies, siet, sient, Plaut. Amp. 57; 924; 58 ; Lucr. 3, 101; Plaut. Amp. 209; etc. ; fuam, fuas, fuat, fuant, Plaut. Bac. 156; Andr. Tr. 21; Plaut. Amp. 985; Bac. 1033; etc. --- part. prés. ens, employé par Caes. selon Prisc. 18, 75. [st1]1 [-] être, exister (il y a); vivre, durer; qqf. au parf. avoir vécu, n'être plus; être (avec attribut).    - si abest, nullus est, Plaut. Bacch. 2: séparé d'elle, il n'existe plus.    - nisi fuisset Archimedes, Cic.: sans Archimède (si Archimède n'avait pas existé).    - ergo Dama nusquam est! Hor.: Dama n'est donc plus!    - cogito, ergo sum: je pense, donc je suis.    - dum ero: tant que je vivrai.    - fuit Ilium, Virg.: c'en est fait de Troie (Troie a existé, Troie n'est plus).    - flumen est Arar, quod in Rhodanum influit, Caes. B. G. 1: il y a une rivière, la Saône, qui se jette dans le Rhône.    - est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6: il y a un lieu que les mortels appelaient Hespérie.    - homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt! Cic. Fam. 11: l'homme le plus pervers qui soit, qui ait existé ou qui puisse jamais être.    - Indus, qui est omnium fluminum maximus: l'Indus, qui est le plus grand de tous les fleuves.    - turpitudo pejus est quam dolor, Cic.: la honte est pire que la douleur. [st1]2 [-] avec datif - être à, appartenir à.    - est mihi liber: [un livre (quelconque) est à moi] = j'ai un livre.    - sunt nobis mitia poma, Virg.: nous avons des fruits délicieux.    - spes mihi erat: j'avais espoir.    - mihi nomen est Marcus (Marco): [un nom est à moi, Marc]= je m'appelle Marc.    - cui nomen Arethusa est, Cic.: (source) qui porte le nom d'Aréthuse.    - Scipio, cui post Africano fuit cognomen, Liv. 25: Scipion, qu'on surnomma plus tard l'Africain.    - paene tibi fuit Phronesium! Plaut.: Phronésion a failli être à toi ! [st1]3 [-] avec génitif - être (celui de...), être à, appartenir à; être du parti de.    - haec domus patris mei est: [cette maison est (la maison) de mon père] = cette maison est celle de mon père (cette maison est la propriété de mon père).    - hic liber Petri est: ce livre est à Pierre.    - omnia hostium erant: tout était aux mains des ennemis.    - totus Pompei erat: il était tout dévoué à Pompée.    - esse suarum rerum, Liv.: s'attacher à ses intérêts.    - meus, tuus, noster, vester au lieu du génitif.    - hic liber meus est: ce livre est le mien, ce livre est à moi.    - haec domus mea est: cette maison m'appartient.    - totus tuus ego sum: je suis tout entier à toi.    - divitiae meae sunt, tu es divitiarum, Sen.: les richesses m'appartiennent, et tu appartiens aux richesses.    - esse Romae partis, esse Philippi, Liv.: être du parti de Rome, être du côté de Philippe. [st1]4 [-] avec génitif - être le propre de, être le rôle de, être le devoir, le droit, le privilège, le caractère de..., être du domaine de, être du ressort de.    - regis est tueri cives: c'est le devoir d'un roi de protéger ses sujets.    - extremae dementiae est...: c'est le comble de la folie (de).    - meum, tuum... au lieu du génitif.    - meum est loqui: c'est à moi de parler. [st1]5 [-] avec double datif (datif d'intérêt et datif de destination): [être à qqn qui est destiné à...].    - voir la grammaire.    - hoc erit tibi dolori: **ce sera pour toi à douleur** = ce sera pour toi une cause de douleur.    - esse omnibus odio: être haï de tous.    - esse alicui dolori: être pour qqn une cause de chagrin.    - alicui esse impedimento, Cic.: être un obstacle pour qqn.    - quid tibi rei mecum est? Ter.: qu'ai-je à démêler avec toi? [st1]6 [-] avec génitif marquant la qualité ou la quantité.    - egregiae indolis est: il est d'un excellent caractère (il a un excellent caractère).    - nullius consilii sum: je suis un homme indécis.    - Sulla gentis patriciae nobilis fuit, Sall. J. 95: Sylla était de famille noble.    - somni brevissimi erat, Suet.: il dormait fort peu.    - res est magni laboris: la chose demande de grands efforts.    - classis erat centum navium: la flotte était de cent bateaux. [st1]7 [-] avec ablatif marquant la qualité.    - esse ingenio pravo, Sall.: avoir une âme perverse.    - esse bono animo, Cic.: avoir bon courage.    - esse magnā gloriā, Cic.: jouir d'une haute considération.    - tenuissimā valetudine esse, Caes.: être d'une santé très délicate.    - esse capite raso, Cic.: avoir la tête rasée.    - iracundiā summā esse: être très irrité. [st1]8 [-] être (dans un lieu), se trouver, séjourner, rester, demeurer; être (de telle ou telle manière); être (avec qqn, auprès de qqn); aller, arriver, venir.    - sum Romae: je suis à Rome.    - sum in foro: je suis au forum.    - quid fuit in illis litteris? Cic.: qu'y avait-il dans cette lettre?    - esse in publico: paraître en public.    - esse in laxa toga, Tib. 2: porter une toge flottante.    - esse in Tyriis, Ov.: avoir une robe de pourpre.    - esse in aere alieno: être endetté.    - esse in spe, Cic.: avoir de l'espoir.    - esse in nummis multis, Cic.: être très riche.    - esse in odio, Cic.: être haï.    - fuit ad me sane diu, Cic. Att. 10, 4, 8: il resta longtemps avec moi.    - esse libenter cum aliquo, Cic.: voir qqn avec plaisir.    - qui ante fuerant ad Caesarem, Caes.: ceux qui d'abord étaient venus vers César.    - quo die in Tusculanum essem futurus, Cic.: le jour où je devais arriver à ma maison de Tusculum.    - fuisti apud Laecam illa nocte, Cic. Cat. 1: tu t'es rendu chez Léca cette nuit-là. [st1]9 [-] avec génitif de prix (qqf. avec ablatif de prix): être de (telle valeur), valoir coûter.    - magni (s.-ent. pretii) esse: coûter beaucoup.    - esse nihili: ne rien valoir.    - magni erunt mihi tuae litterae, Cic. Fam. 15: ta lettre sera d'un grand prix pour moi.    - mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo, Cic. Att. 12: ma conscience pour moi vaut plus que tous les discours.    - mille sestertiis esse: coûter mille sesterces.    - sextante sal et Romae et per totam Iialiam erat, Liv. 29: le sel coûtait un sextant à Rome comme dans l'Italie entière. [st1]10 [-] arriver, se produire, avoir lieu.    - quid tibi est? Ter.: qu'as-tu?    - (solis defectio) quae fuit regnante Romulo, Cic. Rep. 1: (éclipse) qui eut lieu sous le règne de Romulus.    - ut est: comme il arrive.    - est ut + subj. (est + inf.): il arrive que, il peut se faire que, on peut.    - futurum rati ut...: persuadés qu'il arriverait que...    - non est ut...: il n'est pas possible que...., il n'y a pas lieu de...    - est ut velis, Ter.: il se trouve que tu veux.    - quando fuit ut...? Cic.: quand est-il arrivé que...? quand a-t-on vu que...?    - quando fuit ut quod licet non liceret? Cic. Cael.: quand a-t-on vu que ce qui est permis aujourd'hui a cessé de l'être?    - in eo (res) est ut + subj.: les choses en sont au point que... (il va bientôt arriver que...).    - prope est ut...: il va bientôt arriver que...    - est (ita) ut dicis: c'est bien comme tu dis.    - id quod erat, Liv.: ce qui était vrai (c'est ce qui se passait).    - res erat eo loci, Cic.: l'affaire en était là. [st1]11 [-] avec adj. verbal au génitif - être de nature à, avoir pour but de, servir à, tendre à.    - esse conservandae libertatis, Sall.: avoir pour but le maintien de la liberté.    - esse dissolvendarum religionum, Liv.: être de nature à détruire le culte.    - quae res evertendae rei publicae solebant esse, Cic.: ces faits tendaient ordinairement à ruiner l'Etat. [st1]12 [-] avec datif de destination ou de but; avec ad + acc.    - esse solvendo aeri alieno: être en état de payer ses dettes, être solvable.    - non esse solvendo: ne pas être en mesure de payer ses dettes, être insolvable.    - esse vescendo: être bon à manger.    - esse oneri ferendo, Liv.: être capable de porter une charge.    - esse ad ornandum templum, Cic.: servir à la décoration du temple.    - esse ad aliquid: être utile à qqch, servir à qqch.    - esse ad alvum crudam, Cato. R. R. 125: être efficace pour les indigestions.    - esui potuique esse, Dig.: être bon à manger et à boire.    - esse argumento: être une preuve.    - esse probro, Cic.: être déshonorant.    - esse crimini, Cic.: être un grief. [st1]13 [-] avec une subordonnée (souvent avec verbe au subjonctif).    - sunt qui + subj.: il y a des gens qui ([des gens tels qu'ils]), il y a des gens pour, il y a des gens capables de.    - sunt qui sciant: il y a des gens qui savent.    - erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent, Caes. B. C. 2, 30: il y avait les avis de personnes qui pensaient qu'on devait assiéger le camp de Varus.    - erat nemo in quem ea suspicio conveniret, Cic.: il n'y avait personne sur qui pût se porter un tel soupçon.    - sunt qui + ind.: il y a des gens qui.    - sunt qui quod sentiunt non audent dicere, Cic.: il y a des gens qui n'osent pas dire ce qu'ils pensent.    - sunt quae omitti, Cic.: il y a des détails que j'ai oubliés.    - sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, Cic. Fin. 5: il y a des bêtes qui ont en elles quelque chose de semblable à la vertu.    - est ubi + subj.: il y a des cas où.    - erit ubi te ulciscar, Plaut.: je trouverai l'occasion de te punir.    - est quod: il y a une raison pour que, il y a lieu de.    - est quod succenset tibi, Ter.: il a des raisons d'être irrité contre toi.    - est quod referam ad consilium, Liv.: il faut que j'en réfère au conseil.    - est quod dici possit: il y a une chose qu'on pourrait dire.    - est quod differat, Cic.: il y a une différence.    - est quod gaudeas, Cic.: tu as raison de te réjouir.    - non est quod (non est cur, nihil est quod): il n'y a pas lieu de, il n'y a pas de raison de.    - quid est quod: quelle raison y a-t-il de...?    - quid erat quod querebatur? Cic.: quelle raison avait-il de se plaindre?    - quid erat quod querebatur? Cic.: pourquoi se plaignait-il? quelle raison y avait-il qui expliquât ses plaintes? [st1]14 [-] esse ab aliquo: être du côté de qqn, être de son parti, être pour quelqu'un.    - esse ab aliquo (esse pro aliquo): être partisan de qqn, être de l'avis de qqn.    - a Phaedro esse, Cic. Att. 16: être disciple de Phèdre.    - est a me hoc totum: tout cela est fait pour moi, tout cela est en ma faveur.    - vide ne hoc totum sit a me, Cic.: prends bien garde que tout cela ne soit en ma faveur?    - esne tu ab illo milite? Plaut.: es-tu esclave de ce soldat?    - erat ab Aristotele, Cic.: c'était un Aristotélicien. [st1]15 [-] reposer sur, dépendre de, être du ressort de.    - non est id in nobis: cela ne dépend pas de nous.    - omnis spes est in aliquo: tout l'espoir repose sur qqn.    - vivat an ille occidat, in dis est, Ov.: sa vie ou sa mort dépendent des dieux. [st1]16 [-] avec un infinitif - pouvoir.    - cernere erat, Virg.: on voyait (on pouvait voir). [st1]17 [-] latinismes remarquables    - bene est: cela va bien.    - est recte apud matrem, Cic.: chez ma mère, tout va bien (ma mère se porte bien).    - est ita (est vero): il en est ainsi, oui.    - esto (sit ita sane): eh bien, soit!    - id est (hoc est): à savoir, c'est-à-dire.    - quid hoc rei est?: qu'est-ce à dire?    - voir fore - esto. [ABCR]II - sum = eum; Enn. An. 98, cf. Fest. 298.
    * * *
    sum, esse, fui    - voir l'article sum de Gaffiot. [ABCR]I - sum, esse, fŭi:    - la conjugaison    - formes arch.: esum = sum, Varr. L. 9, 199 ; essis = es, Acc. d. Non. 200, 30; escit = erit, XII T. d. Gell. 20, 1, 25; Lucr. 1, 619; escunt = erunt, Cic. Leg. 2, 60 --- parf. fuvimus, Enn. d. Cic de Or. 3, 168; fuveit, Cil 1, 1051 --- subj. prés. siem, sies, siet, sient, Plaut. Amp. 57; 924; 58 ; Lucr. 3, 101; Plaut. Amp. 209; etc. ; fuam, fuas, fuat, fuant, Plaut. Bac. 156; Andr. Tr. 21; Plaut. Amp. 985; Bac. 1033; etc. --- part. prés. ens, employé par Caes. selon Prisc. 18, 75. [st1]1 [-] être, exister (il y a); vivre, durer; qqf. au parf. avoir vécu, n'être plus; être (avec attribut).    - si abest, nullus est, Plaut. Bacch. 2: séparé d'elle, il n'existe plus.    - nisi fuisset Archimedes, Cic.: sans Archimède (si Archimède n'avait pas existé).    - ergo Dama nusquam est! Hor.: Dama n'est donc plus!    - cogito, ergo sum: je pense, donc je suis.    - dum ero: tant que je vivrai.    - fuit Ilium, Virg.: c'en est fait de Troie (Troie a existé, Troie n'est plus).    - flumen est Arar, quod in Rhodanum influit, Caes. B. G. 1: il y a une rivière, la Saône, qui se jette dans le Rhône.    - est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6: il y a un lieu que les mortels appelaient Hespérie.    - homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt! Cic. Fam. 11: l'homme le plus pervers qui soit, qui ait existé ou qui puisse jamais être.    - Indus, qui est omnium fluminum maximus: l'Indus, qui est le plus grand de tous les fleuves.    - turpitudo pejus est quam dolor, Cic.: la honte est pire que la douleur. [st1]2 [-] avec datif - être à, appartenir à.    - est mihi liber: [un livre (quelconque) est à moi] = j'ai un livre.    - sunt nobis mitia poma, Virg.: nous avons des fruits délicieux.    - spes mihi erat: j'avais espoir.    - mihi nomen est Marcus (Marco): [un nom est à moi, Marc]= je m'appelle Marc.    - cui nomen Arethusa est, Cic.: (source) qui porte le nom d'Aréthuse.    - Scipio, cui post Africano fuit cognomen, Liv. 25: Scipion, qu'on surnomma plus tard l'Africain.    - paene tibi fuit Phronesium! Plaut.: Phronésion a failli être à toi ! [st1]3 [-] avec génitif - être (celui de...), être à, appartenir à; être du parti de.    - haec domus patris mei est: [cette maison est (la maison) de mon père] = cette maison est celle de mon père (cette maison est la propriété de mon père).    - hic liber Petri est: ce livre est à Pierre.    - omnia hostium erant: tout était aux mains des ennemis.    - totus Pompei erat: il était tout dévoué à Pompée.    - esse suarum rerum, Liv.: s'attacher à ses intérêts.    - meus, tuus, noster, vester au lieu du génitif.    - hic liber meus est: ce livre est le mien, ce livre est à moi.    - haec domus mea est: cette maison m'appartient.    - totus tuus ego sum: je suis tout entier à toi.    - divitiae meae sunt, tu es divitiarum, Sen.: les richesses m'appartiennent, et tu appartiens aux richesses.    - esse Romae partis, esse Philippi, Liv.: être du parti de Rome, être du côté de Philippe. [st1]4 [-] avec génitif - être le propre de, être le rôle de, être le devoir, le droit, le privilège, le caractère de..., être du domaine de, être du ressort de.    - regis est tueri cives: c'est le devoir d'un roi de protéger ses sujets.    - extremae dementiae est...: c'est le comble de la folie (de).    - meum, tuum... au lieu du génitif.    - meum est loqui: c'est à moi de parler. [st1]5 [-] avec double datif (datif d'intérêt et datif de destination): [être à qqn qui est destiné à...].    - voir la grammaire.    - hoc erit tibi dolori: **ce sera pour toi à douleur** = ce sera pour toi une cause de douleur.    - esse omnibus odio: être haï de tous.    - esse alicui dolori: être pour qqn une cause de chagrin.    - alicui esse impedimento, Cic.: être un obstacle pour qqn.    - quid tibi rei mecum est? Ter.: qu'ai-je à démêler avec toi? [st1]6 [-] avec génitif marquant la qualité ou la quantité.    - egregiae indolis est: il est d'un excellent caractère (il a un excellent caractère).    - nullius consilii sum: je suis un homme indécis.    - Sulla gentis patriciae nobilis fuit, Sall. J. 95: Sylla était de famille noble.    - somni brevissimi erat, Suet.: il dormait fort peu.    - res est magni laboris: la chose demande de grands efforts.    - classis erat centum navium: la flotte était de cent bateaux. [st1]7 [-] avec ablatif marquant la qualité.    - esse ingenio pravo, Sall.: avoir une âme perverse.    - esse bono animo, Cic.: avoir bon courage.    - esse magnā gloriā, Cic.: jouir d'une haute considération.    - tenuissimā valetudine esse, Caes.: être d'une santé très délicate.    - esse capite raso, Cic.: avoir la tête rasée.    - iracundiā summā esse: être très irrité. [st1]8 [-] être (dans un lieu), se trouver, séjourner, rester, demeurer; être (de telle ou telle manière); être (avec qqn, auprès de qqn); aller, arriver, venir.    - sum Romae: je suis à Rome.    - sum in foro: je suis au forum.    - quid fuit in illis litteris? Cic.: qu'y avait-il dans cette lettre?    - esse in publico: paraître en public.    - esse in laxa toga, Tib. 2: porter une toge flottante.    - esse in Tyriis, Ov.: avoir une robe de pourpre.    - esse in aere alieno: être endetté.    - esse in spe, Cic.: avoir de l'espoir.    - esse in nummis multis, Cic.: être très riche.    - esse in odio, Cic.: être haï.    - fuit ad me sane diu, Cic. Att. 10, 4, 8: il resta longtemps avec moi.    - esse libenter cum aliquo, Cic.: voir qqn avec plaisir.    - qui ante fuerant ad Caesarem, Caes.: ceux qui d'abord étaient venus vers César.    - quo die in Tusculanum essem futurus, Cic.: le jour où je devais arriver à ma maison de Tusculum.    - fuisti apud Laecam illa nocte, Cic. Cat. 1: tu t'es rendu chez Léca cette nuit-là. [st1]9 [-] avec génitif de prix (qqf. avec ablatif de prix): être de (telle valeur), valoir coûter.    - magni (s.-ent. pretii) esse: coûter beaucoup.    - esse nihili: ne rien valoir.    - magni erunt mihi tuae litterae, Cic. Fam. 15: ta lettre sera d'un grand prix pour moi.    - mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo, Cic. Att. 12: ma conscience pour moi vaut plus que tous les discours.    - mille sestertiis esse: coûter mille sesterces.    - sextante sal et Romae et per totam Iialiam erat, Liv. 29: le sel coûtait un sextant à Rome comme dans l'Italie entière. [st1]10 [-] arriver, se produire, avoir lieu.    - quid tibi est? Ter.: qu'as-tu?    - (solis defectio) quae fuit regnante Romulo, Cic. Rep. 1: (éclipse) qui eut lieu sous le règne de Romulus.    - ut est: comme il arrive.    - est ut + subj. (est + inf.): il arrive que, il peut se faire que, on peut.    - futurum rati ut...: persuadés qu'il arriverait que...    - non est ut...: il n'est pas possible que...., il n'y a pas lieu de...    - est ut velis, Ter.: il se trouve que tu veux.    - quando fuit ut...? Cic.: quand est-il arrivé que...? quand a-t-on vu que...?    - quando fuit ut quod licet non liceret? Cic. Cael.: quand a-t-on vu que ce qui est permis aujourd'hui a cessé de l'être?    - in eo (res) est ut + subj.: les choses en sont au point que... (il va bientôt arriver que...).    - prope est ut...: il va bientôt arriver que...    - est (ita) ut dicis: c'est bien comme tu dis.    - id quod erat, Liv.: ce qui était vrai (c'est ce qui se passait).    - res erat eo loci, Cic.: l'affaire en était là. [st1]11 [-] avec adj. verbal au génitif - être de nature à, avoir pour but de, servir à, tendre à.    - esse conservandae libertatis, Sall.: avoir pour but le maintien de la liberté.    - esse dissolvendarum religionum, Liv.: être de nature à détruire le culte.    - quae res evertendae rei publicae solebant esse, Cic.: ces faits tendaient ordinairement à ruiner l'Etat. [st1]12 [-] avec datif de destination ou de but; avec ad + acc.    - esse solvendo aeri alieno: être en état de payer ses dettes, être solvable.    - non esse solvendo: ne pas être en mesure de payer ses dettes, être insolvable.    - esse vescendo: être bon à manger.    - esse oneri ferendo, Liv.: être capable de porter une charge.    - esse ad ornandum templum, Cic.: servir à la décoration du temple.    - esse ad aliquid: être utile à qqch, servir à qqch.    - esse ad alvum crudam, Cato. R. R. 125: être efficace pour les indigestions.    - esui potuique esse, Dig.: être bon à manger et à boire.    - esse argumento: être une preuve.    - esse probro, Cic.: être déshonorant.    - esse crimini, Cic.: être un grief. [st1]13 [-] avec une subordonnée (souvent avec verbe au subjonctif).    - sunt qui + subj.: il y a des gens qui ([des gens tels qu'ils]), il y a des gens pour, il y a des gens capables de.    - sunt qui sciant: il y a des gens qui savent.    - erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent, Caes. B. C. 2, 30: il y avait les avis de personnes qui pensaient qu'on devait assiéger le camp de Varus.    - erat nemo in quem ea suspicio conveniret, Cic.: il n'y avait personne sur qui pût se porter un tel soupçon.    - sunt qui + ind.: il y a des gens qui.    - sunt qui quod sentiunt non audent dicere, Cic.: il y a des gens qui n'osent pas dire ce qu'ils pensent.    - sunt quae omitti, Cic.: il y a des détails que j'ai oubliés.    - sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, Cic. Fin. 5: il y a des bêtes qui ont en elles quelque chose de semblable à la vertu.    - est ubi + subj.: il y a des cas où.    - erit ubi te ulciscar, Plaut.: je trouverai l'occasion de te punir.    - est quod: il y a une raison pour que, il y a lieu de.    - est quod succenset tibi, Ter.: il a des raisons d'être irrité contre toi.    - est quod referam ad consilium, Liv.: il faut que j'en réfère au conseil.    - est quod dici possit: il y a une chose qu'on pourrait dire.    - est quod differat, Cic.: il y a une différence.    - est quod gaudeas, Cic.: tu as raison de te réjouir.    - non est quod (non est cur, nihil est quod): il n'y a pas lieu de, il n'y a pas de raison de.    - quid est quod: quelle raison y a-t-il de...?    - quid erat quod querebatur? Cic.: quelle raison avait-il de se plaindre?    - quid erat quod querebatur? Cic.: pourquoi se plaignait-il? quelle raison y avait-il qui expliquât ses plaintes? [st1]14 [-] esse ab aliquo: être du côté de qqn, être de son parti, être pour quelqu'un.    - esse ab aliquo (esse pro aliquo): être partisan de qqn, être de l'avis de qqn.    - a Phaedro esse, Cic. Att. 16: être disciple de Phèdre.    - est a me hoc totum: tout cela est fait pour moi, tout cela est en ma faveur.    - vide ne hoc totum sit a me, Cic.: prends bien garde que tout cela ne soit en ma faveur?    - esne tu ab illo milite? Plaut.: es-tu esclave de ce soldat?    - erat ab Aristotele, Cic.: c'était un Aristotélicien. [st1]15 [-] reposer sur, dépendre de, être du ressort de.    - non est id in nobis: cela ne dépend pas de nous.    - omnis spes est in aliquo: tout l'espoir repose sur qqn.    - vivat an ille occidat, in dis est, Ov.: sa vie ou sa mort dépendent des dieux. [st1]16 [-] avec un infinitif - pouvoir.    - cernere erat, Virg.: on voyait (on pouvait voir). [st1]17 [-] latinismes remarquables    - bene est: cela va bien.    - est recte apud matrem, Cic.: chez ma mère, tout va bien (ma mère se porte bien).    - est ita (est vero): il en est ainsi, oui.    - esto (sit ita sane): eh bien, soit!    - id est (hoc est): à savoir, c'est-à-dire.    - quid hoc rei est?: qu'est-ce à dire?    - voir fore - esto. [ABCR]II - sum = eum; Enn. An. 98, cf. Fest. 298.
    * * *
        Sum, es, est, Verbum substantiuum. Je suis, tu es, il est.
    \
        Sum, Genitiuo iungitur. Terent. Non esse horum te arbitror. Je pense que tu n'appartiens en rien à ceulx ci.
    \
        Est adolescens escae maxumae. Plaut. Il est grand mangeur.
    \
        Magni sunt oneris: quicquid imponas, vehunt. Plaut. Ils portent grands faiz.
    \
        Erit humanitatis vestrae, magnum eorum ciuium numerum calamitate prohibere. Cic. Ce sera à faire à vostre humanité de, etc.
    \
        Est miserorum, vt maleuolentes sint, atque inuideant bonis. Plaut. Ils ont de coustume.
    \
        Non est nostrum onus. Cic. Ce n'est pas nostre charge, Nous n'avons point charge de cela, Ce n'est pas à nous à faire.
    \
        Nihil aeque dissoluendae religionis est, quam, etc. Liu. Il n'est chose qui corrompe tant la religion, que de, etc.
    \
        Tanti eius apud se gratiam esse ostendit, vti et Reipublicae iniuriam, etc. Caes. Il monstra qu'il aimoit tant, et qu'il avoit tant de credit envers luy, que, etc.
    \
        Nunc vos aestimate, facta an dicta pluris sint. Sallust. Lesquels sont plus à estimer les faicts ou les dicts.
    \
        Argentum quanti est sumito. Terent. Autant qu'il vault.
    \
        Quod mihi plurimi est. Cic. Laquelle chose je prise ou estime fort.
    \
        Magni apud aliquem esse. Cic. Estre fort estimé d'aucun.
    \
        Emere denario, quod sit mille denarium. Cic. Qui vault mille deniers.
    \
        Quum in Sicilia sestertiis duobus tritici modius esset. Cic. Vallut.
    \
        Bona Sexti Roscii quae sunt sexagies. Cic. Qui vallent.
    \
        Ego sum domi meae. Cic. Je suis en ma maison.
    \
        Sum, Datiuo etiam iungitur, et significat habeo. Virgil. Sunt mihi bis septem praestanti corpore Nymphae. J'ay.
    \
        Est enim columbis ars, inter se blandiri. Plin. Elles ont cest art de, etc.
    \
        - mihi tu iam Eras mortuus, quia non te visitaui. Plaut. Il me sembloit à veoir que tu estois desja mort.
    \
        Duobus datiuis: Plaut. Est derisui omnibus. Chascun se mocque de luy.
    \
        Desiderio esse. Seneca. Estre desiré et regretté.
    \
        Esui potuique esse. Vlpia. Estre bon et ordonné pour boire et manger.
    \
        Hae pecuniae tibi fraudi esse debent. Cic. Te doibvent tourner à dommage.
    \
        Postrema tua pagina mihi magnae molestiae fuit. Cic. M'a fort fasché.
    \
        Datiuo et ablatiuo: Plautus, Nihil me poenitet iam quanto sumptu fuerim tibi. Quelle despense je t'ay faicte.
    \
        Si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus, allegarem ad te illos a quibus, etc. Cic. Si j'estoye moins familier et privé de toy, que de touts les tiens, etc.
    \
        Est mihi melius. Cic. Je me porte mieulx.
    \
        Bene est mihi. Terent. Je suis bien aise et sans fascherie.
    \
        Amori esse, vel odio dicitur res aliqua. Cassius ad Ciceronem. Quand on l'aime, ou on la hait.
    \
        Quibus occidi patrem Sexti Roscii bono fuit. Cic. Leur a esté prouffitable, Qui en ont amendé.
    \
        Crimini esse alicui dicitur res aliqua. Cic. Quand on charge et accuse aucun de quelque cas, et luy met on sus.
    \
        Tuam a me alienationem ad ciues impios tibi gloriae fore putauisti. Cic. Que cela te tourneroit à gloire, Qu'ils te loueroyent de ce.
    \
        Ea ignominia accepta ad Patres inuidiae Menenio fuit. Liu. Menenius fut blasmé et hay des senateurs à cause de ce.
    \
        Melli esse dicitur res aliqua. Horat. Qui plaist moult.
    \
        Miraculo esse dicitur res aliqua. Plin. Quand on s'esmerveille de quelque chose.
    \
        Odio esse. Caesar. Estre hay.
    \
        Oneri ferendo esso. Liu. Estre suffisant pour porter quelque charge et fardeau.
    \
        Praesidio esse alicui. Caesar. Luy aider et secourir.
    \
        Quae signo sunt, omnia non mediocri quodam consilio naturam mundi administrari. Cic. Donnent à entendre.
    \
        Radix et folium Indis est maximo pretio. Plin. Est fort estimé des Indes.
    \
        Testimonio alicui esse. Plancus ad Ciceronem. Luy porter tesmoignage.
    \
        Vitio esse. Ouid. Estre reputé à vice, ou pour vice.
    \
        Quae ad bellum vsui erant. Caesar. Qui servoyent à la guerre.
    \
        Ab aliquo esse. Cic. Estre de son parti, et luy faire sa cause bonne.
    \
        Est ad lateris dolorem. Cato. Guarist du mal de costé, Guarist la douleur du costé.
    \
        Ad vrbem esse. Cic. Estre en la ville.
    \
        Ad eam partem quae est ad Herperiam. Caes. Qui est vers, ou Tend vers, etc.
    \
        Apud aliquem esse. Terent. Estre chez aucun.
    \
        Apud se esse. Terent. Estre chez soy.
    \
        Apud herum recte erat. Cic. Tout le monde se portoit bien chez mon maistre.
    \
        Apud matrem recte est. Cic. Ma mere se porte bien.
    \
        In amore atque deliciis alicui esse. Cicero. Estre fort aimé d'aucun. Vide AMOR.
    \
        Mihi erat in animo ire in Epirum. Cic. J'avoye en fantasie, J'avoye deliberé de, etc.
    \
        In armis esse. Caes. Estre en armes.
    \
        In bonis est. Cic. Il est aujourdhuy possesseur.
    \
        Est in commemoratione omnibus omnium flagitiorum. Cic. Il n'est meschanceté qu'il ne face, et dequoy on ne parle.
    \
        Cuius in ditione ac potestate sunt. Cic. Soubz la puissance duquel ils sont.
    \
        In exemplis est. Plin. Il est escript és exemples anciennes.
    \
        In expectando sunt. Gel. Ils attendent.
    \
        In gratia esse cum aliquo. Cic. Estre aimé de luy, Estre en sa grace, et avoir credit envers luy.
    \
        In incerto esse. Tacit. Estre incertain.
    \
        Propter quam in summa infamia sum. Terent. J'ay mauvais bruit et diffame.
    \
        In integro esse. Tacit. Estre en son entier.
    \
        In meis intimis est. Cic. Il est de mes grands amis et familiers.
    \
        Non poterimus vlla esse in inuidia spoliati opibus. Cic. Nous ne pourrons pas estre enviez.
    \
        In legationibus esse. Liu. Aller aux embassades.
    \
        In longum esse. Tacit. Durer long temps.
    \
        Nunc vero mihi in mentem fuit. Plaut. Il m'en souvient à ceste heure.
    \
        In metu esse. Terent. Avoir peur, Estre en crainte.
    \
        In mora alicui esse. Terent. Le retarder.
    \
        In noxia esse. Terent. Avoir failli, Estre en faulte.
    \
        In aliquo numero atque honore esse. Caes. Estre aucunement estimé.
    \
        In oculis hominibus esse. Cic. Estre aimé d'eulx.
    \
        In opere esse. Caesar. Estre à la besongne.
    \
        Sum in opinione. Quintil. J'ay opinion.
    \
        In pabulo esse dicitur res aliqua. Plin. Qui est bonne à manger.
    \
        In procuratione regni esse. Caesar. Avoir la charge et administration du Royaulme.
    \
        Quomodo sine aculeo fuci nascantur, in quaestione est. Plin. On demande comment, C'est une question.
    \
        Fuit illic in re praesenti. Plaut. Sur le lieu.
    \
        In rem communem est. Plautus. C'est pour le prouffit de l'un et de l'autre.
    \
        In ridiculo sumus ambo. Plaut. On se mocque de nous.
    \
        In ea est sententia. Quintil. Il est de ceste opinion.
    \
        In spe esse. Caesar. Estre fort esperé et attendu.
    \
        In spe esse. Cic. Esperer.
    \
        Multum sunt in venationibus. Caesar. Ils chassent fort souvent.
    \
        In vsu esse. Plin. Estre en usage.
    \
        Pro aliquo esse. Cic. Faire pour aucun.
    \
        Pro meliore fuit. Tacit. Ce a esté pour le mieulx.
    \
        Qua quisque sit lege, conditione, foedere, tenere debet. Cic. Quelles alliances et conditions un chascun d'eulx ha avec nous.
    \
        Esse summo honore. Cic. Estre en grand honneur.
    \
        Incredibili sum solicitudine de tua valetudine. Cicero. Je suis en merveilleux soulci comment tu te portes.
    \
        Sum, saepe aduerbiis iungitur: Terent. Vbi illic dies est complures, accersi iubet. Apres qu'il fut là plusieurs jours.
    \
        Sit vestra benignitas ad audiendum. Plautus. Plaise vous d'ouir, Rendez vous facile à nous vouloir escouter.
    \
        Es, pro Sis. vt, Bono animo es. Plaut. Ayes bon courage.
    \
        Moris est plerisque. Quintil. Plusieurs ont de coustume.
    \
        Argentum quod daturus iam fui. Terent. Que je te vouloye bailler.
    \
        Cuius a morte hic tertius et tricesimus est annus. Ci. Voyci la trentetroisieme annee qu'il est mort.
    \
        Est iam annus vt repulsam tulit. Cic. Il y a ja un an que, etc.
    \
        Horae duae fuerunt, Quintius ad vadimonium non venit. Cic. Deux heures se passerent.
    \
        - estne ipsus, an non est? is est, Certe is est, is profecto. Plaut. Est ce luy, ou non?
    \
        Est, responsiuum. Terent. Sed est Simo intus? D. est. Il y est.
    \
        Est mihi iter in Lemnum. Terent. Mon chemin s'addresse à Lemnos.
    \
        Est, in tertia tantum persona, Pro Conuenit. Valer. Maximus, Non est inter patrem et filium, vllius rei comparationem fieri. Il ne convient pas, Il n'affiert pas.
    \
        Quem deprecari esset, quum omnes essent sordidati? Cic. Qui eust on peu prier, veu que, etc.
    \
        - fuit quaedam anus Corinthia Hic. Terent. Il fut jadis une vieille.
    \
        Est genus hominum qui, etc. Terent. Il est une maniere de gents qui, etc.
    \
        Fuit quoddam tempus, quum in agris. Cic. Il a esté un temps que, etc. Un temps fut que, etc.
    \
        Fuere qui e thuris arbore vtrunque nasci mentirentur. Plin. Il y en a eu aucuns qui, etc.
    \
        Sunt qui volunt te conuentam. Plaut. Il y a quelques uns qui veulent parler à toy.
    \
        Est quod visam domum. Plautus. J'ay un peu à faire à la maison.
    \
        Est quod gaudeas, te in ista loca venisse, vbi aliquid sapere viderere. Cic. Tu has cause de te resjouir.
    \
        Quid ego ex te audio? MEN. hoc quod res est. Plaut. Ce qui est vray.
    \
        Erit vbi te vlciscar, si viuo. Plautus. Il viendra un temps que je me vengeray de toy.
    \
        Est vbi profecto damnum praestet facere, quam lucrum. Plaut. Il advient aucunesfois qu'il, etc. ou Il y a des affaires esquels, etc.
    \
        Est vero huic credendum Chreme. Terent. C'est bien un homme de croire, Dict par moquerie.
    \
        - sin est vt velis Manere illam apud te, dos hic maneat Demipho. Terent. S'il est ainsi que, etc.
    \
        Ero vt me voles. Plaut. Je feray ce que tu vouldras.
    \
        Caetera quae eius loci esse videbuntur. Cic. Qui te sembleront estre propres pour le lieu, et y convenir.
    \
        Vt in his locis potissimum sim. Cic. Que je m'arreste, ou demeure en ces lieux là.
    \
        Nisi prius a vobis impetrabo, vt hic sitis hodie. Cic. Que vous demouriez ici.
    \
        Non tam facile iis opitulari est. Cels. Il n'est pas possible de leur aider si facilement.
    \
        Esto, istud curabo. Plaut. Prens qu'ainsi soit que tu dis, Pose le cas qu'ainsi soit.
    \
        Esto barbari externique ritus inuenerint. Plin. Soit ainsi, Je suis content, Prenez que, etc.
    \
        Verum esto, alio loco de aratorum animo et iniuriis videro. Cic. Soit ainsi.
    \
        Quod si, vt es, cessabis, lacessam. Cic. Comme tu as accoustumé, Suyvant ton naturel.
    \
        Saepe est, quibus in rebus alius ne iratus quidem est, Quum de eadem causa est iracundus factus inimicissimus. Terent. Il advient souvent.

    Dictionarium latinogallicum > sum

  • 8 sum

    1. sum, fuī, esse (ein unregelmäßiges, aus Teilen zweier verschiedener Verba zusammengesetztes Wort: sum abgekürzt aus esum st. eso v. griech. Stamm ΕΣ, wov. εἰμί; fui aber vom veralteten fuo, griech. φύω), I) als verbum concretum, sein, vorhanden sein, A) im allg.: 1) übh.: a) von der Existenz eines Gegenstandes, sein, vorhanden sein, existieren, dasein, am Leben sein, esse ea dico, quae cerni tangive possunt, Cic.: omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri, sunt, Cic.: nec enim, dum ero, angar ullā re, Cic.: adhuc sumus, Cic.: fuit, er hat gelebt, Tibull.: fuimus Troes, fuit Ilium, Verg.: nullus sum, es ist aus mit mir, ich bin verloren, Komik., Cic. u.a.: alteri nulli sunt, sind zugrunde gegangen, Cic. – b) von dem Vorhandensein eines Zustandes, sein, vorhanden sein, vorliegen, stattfinden, non est periculum, Cic.: neque Romanorum in se meritum esse, Liv.: solis defectio fuit, fand statt, ereignete sich, Cic.: quid tibi est? was ist dir (geschehen)? was hast du? Cic.: quid se futurum esset, was würde mit ihnen geschehen, Liv. – c) von dem Befinden an einem Orte, sein, sich finden, leben, cum Athenis fuissem, Cic.: Romae esse, Cic.: in castris, in agro, in hortis, Cic.: esse in alqo, in jmd. stecken, in seine Gestalt, in ihn verwandelt sein, Ov. – d) von dem Befinden in einem Zustande, sein, leben, sich befinden, esse in
    ————
    aere alieno, Cic.: in bonis, Cic. in servitute, Cic.: in spe, Cic.: in maestitia, Cic.: in nomine et gloria, Cic.: in laudibus, Cic.: in officio, Cic.: in vitio, Cic.: in mora, Verzug verursachen, Ter.: in amore et deliciis alci, Cic. – e) v. Beruhen auf etwas, in etwas bestehen = auf etwas beruhen, omnem spem in impetu esse equitum, Liv.: totum in eo est, ut etc., Cic.: totum in eo est, ne etc., Colum.
    2) Besondere Verbindungen: a) sunt qui, es gibt Leute, Dinge, die, α) mit folg. Indicat., wenn etwas Bestimmtes bezeichnet wird, sunt qui non audent, Cic.: sunt quae praeterii, Cic.: sunt quos genus hoc minime iuvat, Hor.: est quibus Eleae concurrit palma quadrigae, Prop. – bes. steht bei Indicat., wenn ein Subjekt genau angegeben wird, sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, Cic.: sunt bestiae quaedam, in quibus inest etc., Cic. – β) m. folg. Coniunctiv, wenn etwas Gedachtes, Vorgestelltes od. Unbestimmtes bezeichnet wird, sunt qui dicant, Cic.: sunt qui anteponant, Cic.: erat nemo, in quem ea suspicio conveniret, Cic. – Auch findet sich est quibus, Prop. 3, 9, 17. – b) mihi est res, ich habe eine Sache, privatus illis census erat brevis, Hor.: cui nomen Arethusa est, Cic.: unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. – c) esse ad od. apud alqm, bei jmd. (in jmds. Hause) sein od. sich befinden, jmd. besuchen, eaque est nunc ad uxorem tuam, Ter.: fuit ad me satis
    ————
    diu, Cic.: quorum sint legati apud se, Caes.: fuisti apud Laecam illā nocte, Cic.: apud te est, ut volumus, Cic.: Brutum apud me fuisse gaudeo, Cic.: apud me sis volo, bei mir zu Tische seiest, bei mir speisest, Ter. – d) esse cum alqo (alqa), α) bei jmd. (in jmds. Zimmer, Hause) sein, essetne quis intus cum Caesare? Suet.: me te oblectes, mecum tota sis, Ter.: quam vellem Menedemum invitatum, ut nobiscum esset (bei mir zu Tische sei, speise), amplius (dringender), Ter.: doppelsinnig, tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur: erit enim mecum (mit mir = auf meiner Seite), si tecum erit, Cic. de fin. 5, 86. – β) mit jmd. zusammensein, umgehen, erat nemo, quicum essem libentius, Cic.: multum mecum sunt, Cic.: secum esse, für sich sein, Cic. – γ) ehelich mit jmd. umgehen, Plaut., Cic. u.a. – e) esse alci cum alqo, mit jmd. zu tun haben, mit jmd. in Verbindung stehen, sibi cum illa nihil futurum, Cic.: si mihi tecum minus esset, Cic. – f) esse ab alqo, von jmd. sein, zu jmd. gehören, ab Andria est ancilla haec, Ter.: erat ab Aristotele, war ein Aristoteliker, Cic.: vide, ne hoc totum sit a me, für mich spricht, Cic. – g) esse pro alqo, für jmd. sein, jmdm. zustatten kommen, Cic. – h) esse in alqm locum, wohin sein (= wohin gegangen sein und sich dort befinden), fui hodie in funus, war zum Begräbnisse, Petron.: in conspectum fuisse, Suet. ( aber Cic. ad Att. 15, 4, 2 Wesenberg quo die
    ————
    in Tusculanum essem venturus). – i) esse in m. Abl., in einer Schrift stehen (s. Meißner Cic. Tusc. 1, 3. p. 4, a), quid fuit in litteris (in dem Br.)? Cic.: quamquam est in Originibus m. folg. Acc. u. Infin., Cic.
    B) prägn., wirklich sein, stattfinden, statthaben, der Fall sein, in Kraft sein, Geltung haben, gelten, nec provocatio erat, Liv.: neque dictio est, Ter.: sunt ista, das ist so, Cic. – So bes. a) est, es ist so, es ist an dem, Cic.: sit ita, es sei so, gut, meinetwegen, Cic.: so auch esto, es mag sein, gut, meinetwegen, Cic. u. Hor.: m. folg. Acc. u. Infin., esto, alios teneri, Hor.: so auch sit m. folg. ut u. Konj., sit, ut intereant, Colum. – est ut od. m. folg. Infin., α) = es ist der Fall, daß usw., est, ut id deceat, Cic.: est, ut philosophi tradant, Cic.: non est, ut possit, Hor.: futurum esse, ut omnes pellerentur, Caes.: at enim solum id est, ut me Siculi maxime velint, Cic.: m. folg. Infin., fuerit mihi eguisse, Sall.: ne sit tibi montes semper adire, Prop.: numquam est mit folg. quin u. Konj., numquam est, quin velimus, Cornif. rhet. – β) est, man darf, man kann, neque est, ut putemus, wir dürfen nicht usw., Plin.: m. folg. Infin., scire est liberum ingenium, Ter.: quae verbo obiecta, verbo negare sit, läßt sich mit einem W. verneinen, Liv.: ut coniectare erat intentione vultus, Tac.: quantum dinoscere erat, Val. Max. – b) est ubi, es ist der Fall wo = zuweilen, Cic. – c) est cum, es ist der Fall
    ————
    da = zuweilen, Cornif. rhet. – d) est quod m. Indikat u. Konj., od. ut u. Konj., es ist Ursache dazu da, ich (du, er usw.) habe Ursache zu usw., zB. est quod suscenset tibi, Ter.: est quod me transire ad forum iam oportet, Ter.: magis est, quod gratuler, Cic.: magis est, ut ipse moleste ferat errasse se, Cic.: hingegen non est quod od. ut etc., od. nihil est quod od. cur, es ist keine Ursache da, ich (du usw.) habe nicht Ursache zu usw., nihil est, quod gestias, Cic.: non est igitur, ut mirandum sit, man braucht sich also nicht zu wundern, Cic.
    II) als verbum copulativum = etwas od. irgendwie sein, a) in Verbindung mit einem Adi., Subst. od. Pronom., praeclara res est, et sumus otiosi, Cic.: tuus sum, Plaut.: nos numerus sumus, Hor.: domus non ea est, quam, Cic. – b) in Verbindung m. Adv.: α) der Art u. Weise (s. Brix Plaut. trin. 46), si ita es, ut ego te volo, Plaut.: sic sum ut vides, Plaut.: hae aedes ita erant ut dixi tibi, Plaut.: ita (in solcher Lage) sunt res nostrae, Cic.: sic vita hominum est, Cic.: sic est, Cic.: quod ita cum sit, Cic. – mit speziellen, satis est, Cic.: frustra id inceptum fuit, Liv.: bene est, recte est, Cic.: cum in convivio comiter et iucunde fuisses, Cic.: mihi pulchre est od. pulchre est mihi, Cic. u. Hor.: dicta impune erant, Tac. – β) des Ortes u. der Zeit, sunt procul ab huius aetatis memoria, Cic.: diu esse, lange dauern, währen, Prop. – c) mit einem Genet. od. Abl.
    ————
    der Beschaffenheit, sein von einer Beschaffenheit, eine Beschaffenheit haben, α) m. Genet.: eiusdem aetatis fuit, aus demselben Zeitalter, lebte zu derselben Zeit, Nep.: nulli consili sum, ich bin ratlos, Ter.: summi ut sint laboris, zu großer Arbeit tauglich sind, Caes.: nec se suae potestatis esse, hätten nicht über sich zu verfügen, Liv. – Ferner gehört hierher magni, tanti etc. esse (pretii), in hohem Werte sein, viel gelten, viel kosten, αα) cig., frumentum fuit tanti, Cic.: ager pluris est, Cic. – ββ) bildl., in großem Werte sein, viel gelten, geschätzt werden, magni erunt mihi tuae litterae, Cic.: mea conscientia mihi pluris est, Cic. – β) m. Abl.: esse collecto pallio, capite operto, gehen mit usw., Plaut. u. Cic.: aegro corpore esse, krank sein, Cic.: aetate eā sum, bin in dem Alter, in den Jahren, Ter.: fac animo magno sis, habe usw., Cic.: quaere, quo sit patre, Hor.: simus eā mente, so gesinnt, Cic.: mille sestertiis esse, zu stehen kommen, gelten, kosten, Cic. – d) mit Genet. des Maßes od. des Inhalts (durch) attrib. Zahlwörter), bestehen aus usw., sich belaufen auf usw., betragen, zählen, Xerxis classis mille et ducentarum navium longarum fuit, Nep.: Iulius Caesar annum ad solis cursum accommodavit, ut trecentorum sexaginta quinque dierum esset, Suet.: bona patris huiusce Sex. Roscii, quae sunt sexagies (sc. centenûm milium), Cic. – e) m. Genet. des Gegenstandes, dem etwas ge-
    ————
    hört, angehört, dem etwas zukommt, α) eigen sein, gehören, Gallia est Ariovisti, Caes.: cuius tum fasces erant, der damals die Regierung hatte, Cic.: Rhodiorum esse, den Rhodiern gehören, ihnen unterworfen sein, Liv. – β) eigen-, ergeben sein ( mit totus u. ohne dasselbe), me Pompei totum esse, Cic.: plebs novarum rerum atque Hannibalis tota est, Liv.: hominum, non causarum erant, nahmen bloß Rücksicht auf die Personen, nicht auf die Sachen, Liv.: suarum rerum erant, bekümmerten sich nur um ihre eigenen Angelegenheiten, Liv. – γ) eigentümlich sein, jmds. Sache, Gewohnheit, Pflicht sein, das Zeichen von etwas sein, cuiusvis hominis est errare, es ist jedes Menschen Sache zu irren, jeder kann irren, Cic.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: est adulescentis maiores natu vereri, Cic.: est miserorum, ut malevolentes sint, Plaut. – Anstatt des Genet. eines persönl. Pron. das Possess. im Neutr., fuit tuum lugere, Caes.: est tuum videre, Cic. – f) m. Genet. eines Subst. u. Gerundivs, zu etw. dienen, etw. zum Zwecke haben (s. Weißenb. Liv. 3, 24, 1), quod initio conservandae libertatis atque augendae rei publicae fuerat, Sall.: frustrationem eam legis tollendae esse, Liv. – g) mit dem Dat. der Bestimmung, des Zweckes, α) v. Pers. od. einer Sache, jmdm. etw. sein = für jmd. od. etw. abgeben, alci custodem, patrem, matrem esse, alci adiutricem, fautricem esse, Komik
    ————
    (s. Lorenz Plaut. most. 1139. Philol. 32, 298): Romam caput Latio esse, Liv. – od. wozu dienen, radix est vescendo, Plin.: esui potuique esse, ICt. – β) passen, schicklich sein, est palaestrae, Cic. – γ) geschickt-, tauglich sein, sum oneri ferendo, ich kann tragen, Liv.: non esse solvendo, nicht bezahlen können, Cic.: solvendo aeri alieno esse, Liv. – δ) sein, gereichen, impedimento esse alci, Cic.: detrimento, maculae esse, Cic.: esse argumento, Cic. – h) m. ad u. Akk., dienlich-, tauglich sein gegen od zu usw., vinum murteum est ad alvum crudam, Cato: res, quae sunt ad incendia, Caes.: valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime, Cic. – i) mit de u. Abl., über od. von etw. handeln (s. Sorof Cic. Tusc. 1, 24), is liber, qui est de animo, Cic.: haec omnis, quae est de vita et de moribus philosophia, Cic.: id est, hoc est, das ist, das heißt, zuweilen auch steigernd: was so viel ist als, das heißt also, also, Cic.; vgl. Kritz Sall. Iug. 31, 20. – Archaist. Formen: esum = sum, Varro LL. 9, 100: Fut. escit = erit, XII tabb. fr. ed. Schoell tab. 1. fr. 3 ( bei Gell. 20, 1, 25); tab. 5. fr. 4 ( bei Ulp. fr. 26, 1); tab. 5. fr. 5 (in Mos. et Rom. legg. coll. 16, 4. § 2); tab. 5. fr. 7 ( bei Fest. 162 19 u. Cornif. rhet. 1, 23 Klolz). Lucr. 1, 619 (vgl. Wesenberg Cic. Tusc. 3, 11. p. 278. 14 ed. Baiter): escunt = erunt, XII tabb. fr. tab. 10. fr. 9 ( bei Cic. de legg. 2, 60). – Coni. Praes. siem, Plaut. Amph. prol.
    ————
    57 u.a. Ter. Andr. 586: sies, Pompon. com. 103. Plaut. Amph. 924 u. 934 a. Ter. Andr. 424 u.a. Cato fr. inc. 3 (p. 87, 7 ed. Jordan): siet, Acc. tr. 310. Plaut. Amph. prol. 58 u.a. Ter. Andr. 234 u.a. Lucr. 3, 101. Formul. vet. bei Gell. 5, 19. Cato origg. 5, 1 u.a. Cato r.r. prooem. § 1. u. c. 6. § 4 (vgl. Müller Nachtr. zur Plaut. Pros. S. 83 f.): sient, SC. de Bacchan. im Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 30. Plaut. Amph. 209. Ter. Andr. 390. Cato origg. 4. fr. 8: fuam, Plaut. Bacch. 156 u.a.: fuas, Liv. Andr. tr. 21: fuat, Enn. fr. scen. 177. Pacuv. tr. 116. Plaut. Amph. 985 u.a. Ter. Hec. 610. Carm. vet. bei Liv. 25, 12, 6. Verg. Aen. 10, 108. Fronto de eloqu. 1. p. 143, 14 N.: fuant, Plaut. Bacch. 1033 u.a. – Perf. fuei = fui, Corp. inscr. Lat. 1, 1008: fuveit = fuit, ibid. 1051: fuvimus, Enn. ann. (377) bei Cic. de or. 3, 168 Friedrich (Vahlen fuimus). – Partiz. ens von Cäsar gebraucht nach Prisc. 18, 75.
    ————————
    [b]2. sum = suum, s. suus a.E. .

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sum

  • 9 totus [1]

    1. tōtus, a, um, Genet. tōtīus, Dat. tōtī (verwandt mit tūmeo), ganz, I) v. einem Gegenstand, der nicht geteilt ist, a) ganz, terra, Cic.: mons, Caes.: corpus, Curt.: Italia, Eutr.: res publica, Cic.: exercitus, Caes. u. Eutr.: nox Caes.: annus, Curt.: gregem universum voluit totum avortere, die gesamte Heide (nicht bloß einzelne Stücke) im ganzen (auf einmal), Plaut.: quin aedes totae perpetuae ruant, das ganze Haus in seiner vollen Ausdehnung, von einer Ecke zur anderen, Plaut. – subst., tōtum, ī, n., das Ganze, Ggstz. dimidium, Ter. adelph. 241. Sen. apoc. 8, 3: Ggstz. pars, Macr. somn. Scip. 2, 14, 21. Arnob. 2, 49: Plur. tota, Ggstz. partes, Cic. top. 68. – b) ganz = mit Leib und Seele, sum vester totus, euch ganz ergeben, Cic.: totus doleo, gaudeo, ich bin lauter Schmerz, Freude, Plaut.: totus in amore est, Ter.: totus in illis, Hor.: in prece totus eram, Ov.: fratris Thais tota est, Ter.: plebs Hannibalis tota est, Liv.: totos Antiochi Aetolos esse, Liv.: tota tibi est (puella), Tibull.: totus pietatis est, Plin. ep.: totus dei, ganz begeistert, Val. Flacc.: totus animi, ganz aus Seele bestehend, Plin. – c) ganz, völlig, sex menses totos, Ter.: bes. hyperbolisch, wenn es nicht darauf ankommt, eine Zeit genau anzugeben, so toto triennio, obgleich hier nur zwei Jahre und einige Monate gemeint sind, Suet. Tib. 51, 2. – subst., totum, ī, n., das Ganze, totum in eo est, ut etc., Cic.: dah. ex toto, gänzlich, ganz und gar, Ov., Cels. u. Colum. (aber Cic. ep. 15, 4, 6 Baiter et tot sociis): in toto, bei der ganzen Sache, überhaupt, Cic.: in totum, im ganzen (Ggstz. particulatim, im einzelnen), Sen. ep. 94, 31; dah. = gänzlich, ganz und gar, Liv. epit. u. Colum., od. = überhaupt, Colum. – II) v. einem Gegenstand im Gegensatz zu seinen Teilen, aller, alle, alles zugleich, sämtlich, equitatus, Auct. b. Alex.: Plur., tota armenta, Verg.: totos miseruit, Apul.: totis copiis, Caes.: totis horis, Plaut.: totis diebus, Iustin.: totis noctibus, Plin.: totis noctibus diebusque, Petron.: totis viribus, Liv. u. Iustin.: totas in horas, Prop.: nam plerique laudabunt facundiam tuam, plurimi ingenium, toti pudorem, Sidon. epist. 9, 14 extr.; vgl. Oros. 1, 16, 2 Zang. – / Genet. tōtĭus gemessen, Lucr. 1, 984 u.a. – Genet. archaist. toti, Afran. com. 325: Dat. totae u. toto, wie omni totae familiae, Plaut. fr. b. Varro LL. 7, 103: totae (Genet. od. Dat.) rei, Cornif. rhet. 4, 61: totae civitati, Apul. met. 11, 16: toto orbi, Prop. 3, 11, 57: toto exercitui, Caes. b.G. 7, 89, 5: toto oppido, Hirt. b.G. 8, 34, 4: toto corpori, Curt. 6, 5 (19), 27: toto generi, Hyg. fab. 5: toto familiae patrimonio, Apul. met. 10, 28: toto Romano populo, ibid. 11, 17. – Über den Unterschied zwischen omnis u. totus u. über das lange o s. Serv. Verg. Aen. 1, 185.

    lateinisch-deutsches > totus [1]

  • 10 totus

    1. tōtus, a, um, Genet. tōtīus, Dat. tōtī (verwandt mit tūmeo), ganz, I) v. einem Gegenstand, der nicht geteilt ist, a) ganz, terra, Cic.: mons, Caes.: corpus, Curt.: Italia, Eutr.: res publica, Cic.: exercitus, Caes. u. Eutr.: nox Caes.: annus, Curt.: gregem universum voluit totum avortere, die gesamte Heide (nicht bloß einzelne Stücke) im ganzen (auf einmal), Plaut.: quin aedes totae perpetuae ruant, das ganze Haus in seiner vollen Ausdehnung, von einer Ecke zur anderen, Plaut. – subst., tōtum, ī, n., das Ganze, Ggstz. dimidium, Ter. adelph. 241. Sen. apoc. 8, 3: Ggstz. pars, Macr. somn. Scip. 2, 14, 21. Arnob. 2, 49: Plur. tota, Ggstz. partes, Cic. top. 68. – b) ganz = mit Leib und Seele, sum vester totus, euch ganz ergeben, Cic.: totus doleo, gaudeo, ich bin lauter Schmerz, Freude, Plaut.: totus in amore est, Ter.: totus in illis, Hor.: in prece totus eram, Ov.: fratris Thais tota est, Ter.: plebs Hannibalis tota est, Liv.: totos Antiochi Aetolos esse, Liv.: tota tibi est (puella), Tibull.: totus pietatis est, Plin. ep.: totus dei, ganz begeistert, Val. Flacc.: totus animi, ganz aus Seele bestehend, Plin. – c) ganz, völlig, sex menses totos, Ter.: bes. hyperbolisch, wenn es nicht darauf ankommt, eine Zeit genau anzugeben, so toto triennio, obgleich hier nur zwei Jahre und einige Monate gemeint sind, Suet. Tib. 51, 2. – subst., totum, ī, n., das Ganze, totum in
    ————
    eo est, ut etc., Cic.: dah. ex toto, gänzlich, ganz und gar, Ov., Cels. u. Colum. (aber Cic. ep. 15, 4, 6 Baiter et tot sociis): in toto, bei der ganzen Sache, überhaupt, Cic.: in totum, im ganzen (Ggstz. particulatim, im einzelnen), Sen. ep. 94, 31; dah. = gänzlich, ganz und gar, Liv. epit. u. Colum., od. = überhaupt, Colum. – II) v. einem Gegenstand im Gegensatz zu seinen Teilen, aller, alle, alles zugleich, sämtlich, equitatus, Auct. b. Alex.: Plur., tota armenta, Verg.: totos miseruit, Apul.: totis copiis, Caes.: totis horis, Plaut.: totis diebus, Iustin.: totis noctibus, Plin.: totis noctibus diebusque, Petron.: totis viribus, Liv. u. Iustin.: totas in horas, Prop.: nam plerique laudabunt facundiam tuam, plurimi ingenium, toti pudorem, Sidon. epist. 9, 14 extr.; vgl. Oros. 1, 16, 2 Zang. – Genet. tōtĭus gemessen, Lucr. 1, 984 u.a. – Genet. archaist. toti, Afran. com. 325: Dat. totae u. toto, wie omni totae familiae, Plaut. fr. b. Varro LL. 7, 103: totae (Genet. od. Dat.) rei, Cornif. rhet. 4, 61: totae civitati, Apul. met. 11, 16: toto orbi, Prop. 3, 11, 57: toto exercitui, Caes. b.G. 7, 89, 5: toto oppido, Hirt. b.G. 8, 34, 4: toto corpori, Curt. 6, 5 (19), 27: toto generi, Hyg. fab. 5: toto familiae patrimonio, Apul. met. 10, 28: toto Romano populo, ibid. 11, 17. – Über den Unterschied zwischen omnis u. totus u. über das lange o s. Serv. Verg. Aen. 1, 185.
    ————————
    2. totus, a, um (v. tot), der so vielte (Ggstz. quotus), detrahitur summae tota pars, quota demitur etc., Manil. 3, 420: quotcumque... censueris, totam partem, Colum. 5, 3, 5.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > totus

  • 11 Ganze

    Ganze, das, totum. tota res (das G. anu. für sich im Gegensatz zu den einzelnen Teilen). – omnia, ium,n. pl. (alles, alle Teile, sie mögen sein, wo sie wollen, z.B. neu gestalten, novare). – universum. universa res. universitas (als Inbegriff der einzelnen Teile, alle einzelnen Teilezusammengenommen). – universum genus od. bl. genus (die ganze Gattung, Ggstz. species). – totum corpus u. bl. corpus (insofern das Ganze einen für sich bestehenden Körper ausmacht, Ggstz. pars; z.B. totum corpus orationis: u. corpus iuris, omnis Romani iuris [der röm. Gesetzsammlung]: und disciplinae corpus: u. in corpus redigere). summa (eig. die ganze Summe, das Fazit einer Rechnung; dann übtr. = die Gesamtheit, der Inbegriff, im Ggstz. zu den Teilen, z.B. exercitus; endlich = die Hauptsache. das Wichtigste bei einer Sache). – as (das zwölfteilige Ganze, z.B. einer Erbschaft; dah. heres ex asse, der Erbe des Ganzen). – ipsa res (die Sache selbst, die eigentliche Sache). – solidum (die ganze Schuld, im Ggstz. zu kleineren Summen). – res publica (der Staat, im Ggstz. zu einzelnen Bürgern). – in ein G. ordnen, in corpus redigere: das G. beruht darauf, daß etc., totum in eo est, ut etc.: das G. ist dies, summa haec est: das G. im Auge haben, summam rerum spectare. im ganzen (genommen), in summa (gleichs. um das Fazit zu ziehen, z.B. absolvi in summa quattuor sententiis). – omnino (um eine Mehrzahl von Einzeldingen zusammenzusass en oder um eine Mehrheit einem Einzeldingeentgegenzusetzen, z.B. quinque omnino erant). – omni numero (alle der Zahl nach, z.B. Padus omni numero triginta flumina in mare Adriaticum defert). – Soll aber durch diesen adverbialen Zusatz angedeutet werden, daß ein Subjekt od. Objekt in seiner Totalität aufgefaßt werden soll, so ist es durch universus zu geben, z.B. eine Sache im ganzen, res universa: die Kolonien im ganzen, coloniae universae. – die Sache im ganzen genomm en, re in universum consideratā; si rem omnem spectas.

    deutsch-lateinisches > Ganze

  • 12 tōtus

        tōtus gen. tōtīus, dat. tōtī (m tōtō, Cs., N., Cu., Pr.)    [1 TV-], all, all the, all at once, the whole, entire, total: cui senatus totam rem p. commiserat: ut totā mente atque artubus omnibus contremiscam: totā nocte ierunt, all that night, Cs.: per totam urbem, S.: urbe totā: totā in Asiā: in toto orbe terrarum: in totā vitā: totos dies perpotabat, entire days: civitas provinciis totis dabatur: qui se totos tradiderunt voluptatibus: totis viribus adgressus urbem, L.—In place of an adv., altogether, wholly, entirely, full: in amore est totus, absorbed, T.: Nescio quid meditans nugarum, totus in illis, engrossed, H.: totus et mente et animo in bellum insistit, applied himself wholly, Cs.: virtus in usu sui tota posita est: sum totus vester: falsum est id totum.—As subst n., all, the whole, opp. dividuom, T.: totum in eo est, ut, etc., all depends on this.—Ex toto, wholly, completely, entirely, altogether, totally: non ex toto domum suam aversari deos dixit, Cu.: Nec tamen ex toto deserere illa potes, O.—In toto, upon the whole, in general, generally.
    * * *
    tota, totum (gen -ius) ADJ
    whole, all, entire, total, complete; every part; all together/at once

    Latin-English dictionary > tōtus

  • 13 sum

    I 1. fuī, esse
    1) быть, существовать (pericla, quae non sunt PS)
    omnes qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt C — все (те), которые существуют, которые существовали которые будут существовать
    2) происходить, совершаться, приключаться, бывать, случаться
    senatus hodie fuerat futurus C — сенат должен был собраться (заседание сената должно было состояться) сегодня
    3)
    а) быть налицо, быть в наличии, иметься
    flumen est Arar, quod in Rhodanum influit Cs — есть река Арар, которая впадает в Родан
    ut nunc quidem est C — при нынешних, по крайней мере, обстоятельствах
    sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere C — есть (люди), которые (т. е. некоторые) не решаются высказывать то, что думают; или с conjct.
    sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem possis H — существуют слова и звуки, посредством которых ты мог бы унять это страдание
    б) редко est = sunt
    est, quibus Eleae concurrit palma quadrigae Prp — есть (такие), которые в Элее оспаривают первенство в состязании квадриг
    4) быть верным, действительным
    sunt ista C — да, это так
    (verum) esto C — но, допустим
    5) быть, находиться (Romae, ruri, in foro, apud exercitum, ante oculos C)
    certum non habeo, ubi sis aut ubi futurus sis C — я точно не знаю, ни где ты находишься, ни куда собираешься
    apud aliquem esse C — быть у кого-л. в гостях
    totum in eo est (ut) C — всё дело в том (что, чтобы)
    ab aliquo esse Ter etc. — происходить от кого-л. или C держать чью-л. сторону
    pro aliquo esse C — считаться кем-л.
    6) пребывать, тж. состоять в браке, находиться в связи ( cum aliquā Ter)
    est ubi... C — бывает, случается, что...
    est quod T, C или cur... C — есть причина тому, что...
    7) содержаться, быть написанным
    exemplum litterarum, in quo erat illas undĕcim esse legiones C — копия письма, в котором было сказано, что этих легионов было одиннадцать
    8) изредка являться, приходить
    creticus est ex longā et brevi et longā C — кретик (критский стих) состоит из (слогов) долгого, краткого и долгого
    10) длиться, продолжаться (obsidio triginta dies fuit L)
    11) принадлежать, быть присущим, свойственным
    ei morbo nomen est avaritia C — имя этой болезни — алчность
    alicujus militiae vacatio est C — кто-л. свободен от военной службы
    12) находиться в зависимости, зависеть
    15) с dat. быть, служить, способствовать, приносить
    aliquid alicui est laudi Nep — что-л. кому-либо приносит славу
    saluti esse C, Cs — способствовать спасению, быть на благо
    16) относиться, касаться
    17) с dat. gerundii быть (при)годным, подходящим
    solvendo C (или aeri alieno L) esse — быть платёжеспособным
    18) в pf. больше не существовать, погибнуть
    fuimus Troes, fuit Ilium V — нет уж нас, троянцев, нет больше Илиона
    sive erimus, seu nos fata fuisse volent Tib (pl. = sg.) — буду ли я жив, или судьбе будет угодно, чтобы я погиб
    2. как глагол-связка (verbum copulativum)
    1) быть, служить, являться, представлять собой
    hoc (или id) est C etc.то есть
    2) с gen. poss. принадлежать, быть присущим, быть признаком, свойством ( domus est patris C)
    temeritas est florentis aetatis C — отвага — свойство цветущего возраста
    nulli (= nullius) consilii esse Ter — растеряться, быть в смущении
    hominum, non causarum toti erant L — (римляне в то время) были преданы личностям, а не делам (принципам)
    4) надлежать, подобать, быть обязанностью
    5) с gen. gerundivi служить, способствовать
    ea, quae diutinae obsidionis tolerandae erant L — то, что помогало (могло помочь) выдержать длительную осаду
    6) с gen. и abl. qualit. иметь, обладать
    7) в sg. + gen. составлять, образовывать, состоять
    ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit C — (это) поле стоит теперь много дороже, чем стоило тогда
    vestimenta, quae vix fuissent decem sestertiorum Pt — носильные вещи, которые стоили никак не больше 10 сестерциев
    9) быть важным, иметь значение
    10) impers. est возможно (est te vidēre? Pt) или бывает, случается
    est, ubi damnum praestet facere, quam lucrum Pl — бывает, что (бывают такие случаи, когда) убыток приходится предпочесть прибыли. — см. тж. futurus
    II sum Enn = eum III sum- приставка = sub-

    Латинско-русский словарь > sum

  • 14 is

    is, ĕa, id (m. eis, C. I. L. 1, 198; n. it, ib. 5, 875 al., and freq. in MSS. of Plaut.), gen. ējus (old form eiius, C. I. L. 3, 1365 et saep.; v. Prisc. 1, 4, 18, p. 545;

    also etius,

    ib. 2, 1276 al.;

    scanned ĕius,

    Plaut. Poen. 4, 2, 60; Ter. Eun. 1, 2, 51; v. Lachm. ad Lucr. 3, 374;

    also Cic. poët. N. D. 2, 42, 109: eius, monosyl.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206; Ter. Eun. 4, 1, 7 et saep.; dat. ĕï, in ante-class. poetry often ēi, Plaut. Most. 4, 2, 32; Ter. Heaut. 3, 1, 46; Lucr. 2, 1136; 5, 300:

    eiei, C. I. L. 1, 198, 12 al.: eei,

    Inscr. Neap. 2423:

    iei, C. I. L. 1, 205, col. 2, 12 al.: ei, monosyl.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 68; id. Trin. 1, 2, 138 et saep.; Cat. 82, 3; cf. Prisc. 7, 5, 21, p. 740; Lachm. ad Lucr. 3, 374:

    eo,

    Inscr. Murat. 582; f. eae, Plaut. Mil. 2, 3, 77 Ritschl; Cato, R. R. 46, 1; v. Varr. L. L. 8, 28, 51; acc. im for eum, Lex ap. Cic. Leg. 2, 24, 60; Charis. 1, 17, p. 107 sq.; Paul. ex Fest. p. 103; also em, Tab. XII., tab. 1, fr. 1.— Plur. nom. m. ĕi, Plaut. Mil. 2, 4, 32; id. Stich. 1, 3, 47; Ter. Ad. prol. 23; but in the MSS. ii; Cic. de Or. 1, 19, 87 et saep.:

    eei,

    Inscr. Neap. 2423, 8: iei, C. I. L. 1, 185; Varr. L. L. 9, 1, 2 al.;

    but ī,

    Plaut. Trin. prol. 17; id. Mil. 3, 1, 158 al.; v. Ritschl prol. p. 98; gen. eum for eorum, Inscr. Murat. 582, 2; dat. and abl. eīs or iīs, also īs, C. I. L. 1, 198, 48; Plaut. Mil. 3, 1, 140, and freq. in MSS.:

    eis, monosyl.,

    Ter. And. 1, 1, 36; id. Eun. 5, 8, 59 al.; v. Lachm. ad Lucr. 4, 934: ieis, C. I. L. 1, 204, col. 1, 5 al.;

    old form also ībus,

    Plaut. Mil. 1, 74; id. Truc. 1, 2, 17: ĭbus, Titin. et Pomp. ap. Non. p. 486; Lucr. 2, 88; cf. S. C. ap. Gell. 4, 6, 2; v. Lachm. l. l.; f. eābus, Cato, R. R. 152; cf. Prisc. 7, 3, 11, p. 733; v. more on these forms, Neue, Formenl. 2, 191-196), pron. demonstr. [root i-; Sanscr. itas; hence, i-ha, here; cf. i-bi, i-ta, i-dem, etc.].
    I.
    He, she, it; this or that man, woman, thing.
    A.
    Referring to something already mentioned, in gen.
    1.
    Referring to the third person:

    fuit quidam senex Mercator: navem is fregit apud Andrum insulam: Is obiit mortem,

    Ter. And. 1, 3, 16:

    venit mihi obviam tuus puer: is mihi litteras abs te reddidit,

    Cic. Att. 2, 1, 1:

    objecit ut probrum nobiliori, quod is, etc.,

    id. Tusc. 1, 2, 3.—
    2.
    Of the first person:

    ego me credidi Homini docto rem mandare: is lapidi mando maxumo,

    Plaut. Merc. 3, 4, 47:

    haec omnia is feci, qui sodalis Dolabellae eram,

    Cic. Fam. 12, 14; Sen. Ep. 63 al. —
    3.
    Of the second person:

    qui magister equitum fuisse tibi viderere, is per municipia cucurristi,

    Cic. Phil. 2, 30.—
    B.
    Esp.
    1.
    In connection with a noun:

    ea re, quia turpe sit, faciendum non esse,

    Cic. Off. 3, 13:

    ea res ut est Helvetiis enuntiata, etc.,

    Caes. B. G. 1, 4:

    ne ob eam rem tribueret, etc.,

    id. ib. 1, 13:

    flumen est Arar... id flumen, etc.,

    id. ib. 1, 12: sub id tempus, Liv. [p. 1004] 43, 5:

    ejus disputationis sententias memoriae mandavi,

    Cic. Lael. 1, 3:

    ante eam diem,

    id. Att. 2, 11, 2:

    ea tempestate,

    Sall. C. 36, 4:

    quam urbem is rex condidit,

    Plin. 6, 17, 21, § 61.—
    2.
    When is, ea, id would stand in the same case with the relative it is usually omitted; when the relative precedes, it is sometimes employed for emphasis:

    male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id temptatur pecuniā,

    Cic. Off. 2, 6, 22. —
    3.
    Connected with que and quidem, it gives prominence to a preceding idea:

    cum una legione eaque vacillante,

    and that, Cic. Phil. 3, 12, 31:

    inprimis nobis sermo isque multus de te fuit,

    id. Att. 5, 1, 3:

    tuus dolor humanus is quidem, sed, etc.,

    id. ib. 12, 10:

    vincula et ea sempiterna,

    id. Cat. 4, 4, 7:

    certa flagitiis merces, nec ea parva,

    id. Phil. 2, 18, 44.—
    4.
    It is sometimes used instead of the reflexive pronoun:

    Helvetii persuadent Rauracis, ut una cum iis (for secum) proficiscantur,

    Caes. B. G. 1, 5:

    Caesar etiam privatas injurias ultus est, quod ejus soceri avum Tigurini interfecerant,

    id. ib. 1, 12. —
    5.
    It is sometimes placed, for greater emphasis, after a relative:

    multitudinem, quae fortunis vestris imminebat, eam... se fecisse commemorat, ut, etc.,

    Cic. Mil. 35, 95; cf.:

    urbem novam conditam vi et armis, jure eam legibusque de integro condere parat,

    Liv. 1, 19, 1.—
    C.
    Id, n., to designate an idea in the most general manner, that (thing, fact, thought, circumstance, etc.).
    1.
    In gen.:

    quando verba vana ad id locorum fuerint, rebus standum esse,

    hitherto, till now, Liv. 9, 45, 2; so,

    ad id (sc. tempus),

    id. 3, 22:

    ad id diei,

    Gell. 17, 8:

    ad id quod natura cogeret, i. e. death,

    Nep. Att. 22, 2:

    id temporis,

    at that time, Cic. Mil. 10, 28; id. Cat. 4, 1, 10: id. Att. 13, 33:

    id aetatis,

    at that age, id. de Or. 1, 47; cf. id. Verr. 2, 2, 37, § 91.—
    2.
    Esp.
    (α).
    Id, therefore, for that reason, on that account:

    id ego gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3:

    id misera maesta est,

    Plaut. Rud. 2, 3, 66:

    idne estis auctores mihi?

    do you advise me to that? Ter. Ad. 5, 8, 16.—
    (β).
    Id genus = ejus generis, Gell. 9, 12, 13:

    aliquid id genus scribere,

    Cic. Att. 13, 12, 3.—
    (γ).
    Ad id, for that purpose:

    ad id quod sua quemque mala cogebant, evocati,

    Liv. 3, 7, 8: ad id quod = praeterquam quod, besides that:

    consul ad id, quod, etc., tunc quoque, etc.,

    id. 44, 37, 12; 3, 62, 1; 26, 45, 8 al.—
    (δ).
    In id, to that end, on that account, therefore:

    in id fide a rege accepta,

    Liv. 28, 17.—
    (ε).
    In eo est, it is gone so far, is at that pass:

    quod ad me de Lentulo scribis, non est in eo,

    it is not come to that, is not so, Cic. Att. 12, 40:

    cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

    when the soldiers were just on the point of scaling the walls, Liv. 2, 17, 5; 28, 22, 8; Nep. Milt. 7, 3: in eo est, also, it consists in that, depends upon that:

    totum in eo est tectorium, ut sit concinnum,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 1:

    ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 57, 254:

    sic velim enitare quasi in eo mihi sint omnia,

    id. Fam. 15, 14.—
    (ζ).
    Ex eo, from that, hence:

    sed tamen ex eo, quod eam voluptatem videtur amplexari saepe vehementius, etc.,

    Cic. Fin. 2, 9. —
    (η).
    Cum eo, ut (with subj.), with the condition or stipulation that, etc., Liv. 8, 14.—
    (θ).
    Eo, adverbially, with the comp., so much, by so much; but frequently to be expressed in English by the, Cic. Quint. 9; so id. Q. Fr. 3, 1, 5.—
    D.
    Sometimes is refers to the foll. substantive, instead of to the preceding relative:

    quae vectigalia locasset, ea rata locatio (for eorum),

    Liv. 23, 11:

    ea libera conjectura est (for de hac re),

    id. 4, 20:

    quae pars major erit, eo stabitur consilio (for ejus),

    id. 7, 35:

    existit ea, quae gemma dicitur,

    Cic. de Sen. 15.—Sometimes, for emphasis, it is placed before the relative quod, to represent a thought or clause:

    ratus, id quod negotium poscebat, Jugurtham venturum,

    Sall. J. 56, 1; id. C. 51, 20:

    sive ille hoc ingenio potuisset, sive, id quod constaret, Platonis studiosus audiendi fuisset,

    Cic. de Or. 1, 20, 89:

    si nos, id quod debet, nostra patria delectat,

    id. ib. 1, 44, 196:

    si, id quod facile factu fuit, vi armisque superassem,

    id. Sest. 17, 39; 13, 30; so,

    id quo,

    id. Inv. 1, 26, 39:

    id de quo,

    Liv. 21, 10, 9. — It is thus apparently pleonastic after substantives: Octavio Mamilio—is longe princeps Latini nominis erat...—ei Mamilio filiam nuptum dat, Liv. 1, 49, 9:

    cultrum, quem habebat, eum defigit,

    id. 1, 58, 11; cf. id. 3, 58, 1.—It is rarely pleonastic after the relative:

    quod ne id facere posses, idcirco dixeram,

    Cic. Ac. 2, 25, 79 dub. (B. and K. bracket id). —
    II.
    He, she, it; that man or the man ( woman, thing), the one, that one, as a correlative to qui:

    si is, qui erit adductus,

    Cic. Verr. 2, 3, 89, § 207:

    is mihi profecto servus spectatus satis, Cui dominus curae est,

    Ter. Ad. 5, 6, 5. And also in the first person:

    haec tibi scribo... is, qui flevi,

    Sen. Ep. 1.—
    III.
    Such, of such a sort, character, or quality:

    in eum jam rediit locum, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 3, 118:

    neque enim tu is es, qui, quid sis, nescias,

    Cic. Fam. 5, 12, 6; 4, 7, 2:

    itaque ego is in illum sum, quem tu me esse vis,

    id. Att. 7, 8, 1:

    is eram natus... ut potuerim,

    Liv. 7, 40, 8.— Adj.:

    nec tamen eas cenas quaero, ut magnae reliquiae fiant,

    Cic. Fam. 9, 16, 8; id. Clu. 70:

    quae causae sunt ejus modi, ut de earum jure dubium esse non possit,

    id. de Or. 1, 57, 241:

    est enim credo is vir iste, ut civitatis nomen sua auctoritate sustineat,

    id. Fl. 15, 34. —
    B.
    Such, so great, of so high a degree:

    L. Mescinius ea mecum consuetudine conjunctus est, quod mihi quaestor fuit,

    Cic. Fam. 13, 26, 1.—Hence, advv.
    1.
    ĕā (sc. parte, viā, etc.), on that side, by that way, there:

    quod eā proxime accedi poterat,

    Cic. Caecin. 8, 21:

    itinera muniit: effecit ut eā elephantus ornatus ire posset, quā antea, etc.,

    Nep. Ham. 3 fin.:

    postquam comperit, transitum eā non esse,

    Liv. 21, 32, 9; 5, 43, 2; 24, 2 fin.; 26, 11 fin.; 27, 15 fin. al. —
    2.
    ĕō, v. 2. eo.

    Lewis & Short latin dictionary > is

  • 15 confundo

    cōn-fundo, fūdī, fūsum, ere, zusammengießen, zusammenschütten, I) zwei od. mehrere Ggstde. untereinander gießen, schütten, vermischen, vermengen (Ggstz. secernere, discernere), A) eig.: unā multa iura (Brühen), Plaut.: arenti ramo omnia, umrühren, Ov.: mel, mox acetum, item oleum confundere crebroque permiscere (untereinander rühren), Plin.: c. dispares undas (v. der Flut), Curt. – cum venenum ita confusum esset (verst. cum pane), ut secerni nullo modo posset, Cic. – cum alcis lacrimis lacrimas c. nostras, Ov.: u. (refl.) cum ignis oculorum cum eo igne qui est ob os offusus se confudit et contulit, Cic. – im Passiv mit Dat., wem? (mit wem?) hoc (ius) ubi confusum sectis inferbuit herbis, Hor.: aes auro argentoque confusum, Plin.: u. (medial) qui (Alpheus) nunc ore, Arethusa, tuo Siculis confunditur undis, zusammenströmt, sich vermischt, Verg. – ex pluribus corporibus in unum cruor confusus est, Val. Max.: in chaos antiquum confundimur, Ov.

    B) übtr.: 1) zwei od. mehrere Dinge in eins zusammenbringen, deutsch vereinigen, vermischen, vermengen, verschmelzen, untereinander od. durcheinander bringen, gew. im Passiv confundi = ineinander laufen, ineinander fallen, sich konzentrieren, in eins verschmelzen, a) übh. (Ggstz. discernere, distinguere, separare u. dgl.), interdum vero accessiones (febrium) confunduntur, Cels.: tantā multitudine confusā, Caes.: duo populi confusi in unum, Liv.: nunc in corpus unum confusi omnes, Liv.: sermones confunti in unum, Liv.: universorum voces confusae in unum, Lif.: multae voces et in unum confusae, Sen. – m. Dat. wem? (womit?) c. Atticis Dorica dicta, Quint.: u. 8im Bilde) summa imis, Curt.: mare caelo, Iuven.: confusa panthera camelo, Hor. – auch ideelle Objj., cuperem eQuidem utrumque (unā diiudicare), si posset; sed est difficile convundere, beides zu vereinigen, Cic.: ut (puncta argumentorum) re distinguantur, verbis confusa esse videantur, Cic.: omnes in oratione esse quasi permixtos et confusos pedes, Cic.: hoc decorum... totum illud quidem est cum virtute confusum (ist mit der T. untrennbar verbunden, eins mit der T.), sed mente et cogitatione distinguitur, Cic.: u. ea philosophia, quae confundit vera cum falsis, Cic. – b) prägn., bildend aus mehreren Ggstdn. einen Ggstd. gleichs. zusammengießen, zusammenmischen, im üblen Sinne etw. zusammenbrauen, zusammenschweißen, -würfeln, optime esse constitutam rem publicam, quae ex tribus generibus illis... confusa modice etc.: Cic.: nec eiusmodi est (ea oratio), ut a Pluribus confusa videatur, Cic.: in hac confusa et universa defensione, so verwickelten u. allgemeinen V., Cic. – c. proelia cum Marte, eingehen, bestehen, Hor.

    2) an sich getrennte od. geordnete Ggsdde. ohne Ordnung in- od. dursheinander bringen od. werfen od. wirren, verwirren, a) übh.: signa et ordines peditum atque equitum, Liv.: beluas (Elefanten), Curt.: particulas minutas primum confusas, postea in ordinem adductas a mente divina, Cic. – c. fas nefasque, Ov.: iura gentium, Liv.: ordinem militiae, disciplinae, Tac.: ordinem naturae, testamenti, Val. Max.: annum a D. Iulio ordinatum, sed postea neglegentiā conturbatum et confusum (in Unordnung und Verwirrung geratene) rursus ad pristinam rati\$1ECD\em redegit, Suet.: c. foedus, stören (wie συγχέειν), Verg. – an tu haec ita confundis et perturbac, ut, quicumque velit, quod velit, quomodo velit, possit dedicare? Cic. (vgl. confusus no. a). – novorum interpositione priora0c., Quint. – b) insbes.: α) die Linien usw. eines Bildes, die Grundzüge des menschlichEn Körpers usw. wleichs. ineinanDer fließen machen, αα) verwischen, unkenntlich machen, im üblen Sinne = (durch Verletzung usw.) entstellen, signo cerae nOn confuso, verschwommen, Plin.: confuderat oris exsanguis notas pallor, Curt.: si temporis spatio confusa corporum lineamenta essent, Iustin.: c. voltum Lunae, Ov.: fractis in ossibus ora, Ov.: oris decorem vulneribus, Val. Max. – ββ) jmd. (seine Gesichtszüge) durch Scham, confusa pudore, vor Scham errötend, Ov.: non irā solum, sed etiam pudore confusus, nicht allein vor Zorn, sondern auch vor Scham rot, Curt. – β) Körper, Geist, Gemüt in Verwirrung bringen, stören, verstören, αα) den Körper stören, neque apparet, quod corpus confuderit, und kein deutlicher Grund für eine Körperstörung vorhandEn ist, Cels. 3, 5. – ββ) den Geist im0Denken verwirren, irbe machen, confundit plerosque similitudo nominum, Plin.: quod et confundit intellectum, Plin.: nec confundent ex diversis orationem, Quint.: confunditur animus et fatigatur tot disciplinis in diversum tendentibus, Quint. – γγ) das Gemüt verwirren, verstört od. betreten od. bestürzt machen, in Bestürzung versetzen, außer Fassung brinqen, audientium animos (v. einer Rede), Liv.: ipsum quoque dicentem (v. Tränen), Liv.: alqm festis diebus (an F.), Plin. ep. – animum imagine tristi (v. der Erinnerung an etw.), Tac.: alqm dolore (v. einer Nachricht), Plin. ep. – im Passiv (Ggstz. animum od. se colligere), colligit et ipse animum confusum tantae cogitatione rei, Liv.: maerore recenti confusus, Liv.: hoc nomine vehementius confusus et sollicitus, Val. Max.: turbā querelarum confusus adulescens repente obticuit, Iustin.: nec minus Venus confusa est moriente Tibullo, Ov. Vgl. confusus no. b. – bes. vor Scham betreten machen, beschämen, oft bei den Eccl., s. Rönsch Itala p. 344 f.

    II) eine flüssige od. trockene Masse in einen Raum sich zusammen ergießen lassen, eingießen, einschütten, im Passiv auch = zusammen einfließen, -einströmen, -sich ergießen, v inum in vas, Scriptt. r. r.: cruor in fossam confusus, Hor.: per quas (portas iecoris) lapsus cibus in hoc ipso loco in eam venam, quae cava appellatur, confunditur, Cic. – c. frumentum in navem, ICt.: tela per foramina muri, in großer Menge hineinwerfen, Sil. – übtr., est hoc quidem in totam orationem confundendum, nec minime in extremam, über die ganze R. zu verteilen, nicht erst am Ende anzubringen, Cic.: vis quaedam sentiens, quae est toto confusa mundo, über die g. W. ausgegossen (verteilt) ist, Cic.

    lateinisch-deutsches > confundo

  • 16 confundo

    cōn-fundo, fūdī, fūsum, ere, zusammengießen, zusammenschütten, I) zwei od. mehrere Ggstde. untereinander gießen, schütten, vermischen, vermengen (Ggstz. secernere, discernere), A) eig.: unā multa iura (Brühen), Plaut.: arenti ramo omnia, umrühren, Ov.: mel, mox acetum, item oleum confundere crebroque permiscere (untereinander rühren), Plin.: c. dispares undas (v. der Flut), Curt. – cum venenum ita confusum esset (verst. cum pane), ut secerni nullo modo posset, Cic. – cum alcis lacrimis lacrimas c. nostras, Ov.: u. (refl.) cum ignis oculorum cum eo igne qui est ob os offusus se confudit et contulit, Cic. – im Passiv mit Dat., wem? (mit wem?) hoc (ius) ubi confusum sectis inferbuit herbis, Hor.: aes auro argentoque confusum, Plin.: u. (medial) qui (Alpheus) nunc ore, Arethusa, tuo Siculis confunditur undis, zusammenströmt, sich vermischt, Verg. – ex pluribus corporibus in unum cruor confusus est, Val. Max.: in chaos antiquum confundimur, Ov.
    B) übtr.: 1) zwei od. mehrere Dinge in eins zusammenbringen, deutsch vereinigen, vermischen, vermengen, verschmelzen, untereinander od. durcheinander bringen, gew. im Passiv confundi = ineinander laufen, ineinander fallen, sich konzentrieren, in eins verschmelzen, a) übh. (Ggstz. discernere, distinguere, separare u. dgl.), interdum vero ac-
    ————
    cessiones (febrium) confunduntur, Cels.: tantā multitudine confusā, Caes.: duo populi confusi in unum, Liv.: nunc in corpus unum confusi omnes, Liv.: sermones confunti in unum, Liv.: universorum voces confusae in unum, Lif.: multae voces et in unum confusae, Sen. – m. Dat. wem? (womit?) c. Atticis Dorica dicta, Quint.: u. 8im Bilde) summa imis, Curt.: mare caelo, Iuven.: confusa panthera camelo, Hor. – auch ideelle Objj., cuperem eQuidem utrumque (unā diiudicare), si posset; sed est difficile convundere, beides zu vereinigen, Cic.: ut (puncta argumentorum) re distinguantur, verbis confusa esse videantur, Cic.: omnes in oratione esse quasi permixtos et confusos pedes, Cic.: hoc decorum... totum illud quidem est cum virtute confusum (ist mit der T. untrennbar verbunden, eins mit der T.), sed mente et cogitatione distinguitur, Cic.: u. ea philosophia, quae confundit vera cum falsis, Cic. – b) prägn., bildend aus mehreren Ggstdn. einen Ggstd. gleichs. zusammengießen, zusammenmischen, im üblen Sinne etw. zusammenbrauen, zusammenschweißen, -würfeln, optime esse constitutam rem publicam, quae ex tribus generibus illis... confusa modice etc.: Cic.: nec eiusmodi est (ea oratio), ut a Pluribus confusa videatur, Cic.: in hac confusa et universa defensione, so verwickelten u. allgemeinen V., Cic. – c. proelia cum Marte, eingehen, bestehen, Hor.
    ————
    2) an sich getrennte od. geordnete Ggsdde. ohne Ordnung in- od. dursheinander bringen od. werfen od. wirren, verwirren, a) übh.: signa et ordines peditum atque equitum, Liv.: beluas (Elefanten), Curt.: particulas minutas primum confusas, postea in ordinem adductas a mente divina, Cic. – c. fas nefasque, Ov.: iura gentium, Liv.: ordinem militiae, disciplinae, Tac.: ordinem naturae, testamenti, Val. Max.: annum a D. Iulio ordinatum, sed postea neglegentiā conturbatum et confusum (in Unordnung und Verwirrung geratene) rursus ad pristinam ratiọem redegit, Suet.: c. foedus, stören (wie συγχέειν), Verg. – an tu haec ita confundis et perturbac, ut, quicumque velit, quod velit, quomodo velit, possit dedicare? Cic. (vgl. confusus no. a). – novorum interpositione priora0c., Quint. – b) insbes.: α) die Linien usw. eines Bildes, die Grundzüge des menschlichEn Körpers usw. wleichs. ineinanDer fließen machen, αα) verwischen, unkenntlich machen, im üblen Sinne = (durch Verletzung usw.) entstellen, signo cerae nOn confuso, verschwommen, Plin.: confuderat oris exsanguis notas pallor, Curt.: si temporis spatio confusa corporum lineamenta essent, Iustin.: c. voltum Lunae, Ov.: fractis in ossibus ora, Ov.: oris decorem vulneribus, Val. Max. – ββ) jmd. (seine Gesichtszüge) durch Scham, confusa pudore, vor Scham errötend, Ov.: non irā solum, sed etiam pudore confusus, nicht
    ————
    allein vor Zorn, sondern auch vor Scham rot, Curt. – β) Körper, Geist, Gemüt in Verwirrung bringen, stören, verstören, αα) den Körper stören, neque apparet, quod corpus confuderit, und kein deutlicher Grund für eine Körperstörung vorhandEn ist, Cels. 3, 5. – ββ) den Geist im0Denken verwirren, irbe machen, confundit plerosque similitudo nominum, Plin.: quod et confundit intellectum, Plin.: nec confundent ex diversis orationem, Quint.: confunditur animus et fatigatur tot disciplinis in diversum tendentibus, Quint. – γγ) das Gemüt verwirren, verstört od. betreten od. bestürzt machen, in Bestürzung versetzen, außer Fassung brinqen, audientium animos (v. einer Rede), Liv.: ipsum quoque dicentem (v. Tränen), Liv.: alqm festis diebus (an F.), Plin. ep. – animum imagine tristi (v. der Erinnerung an etw.), Tac.: alqm dolore (v. einer Nachricht), Plin. ep. – im Passiv (Ggstz. animum od. se colligere), colligit et ipse animum confusum tantae cogitatione rei, Liv.: maerore recenti confusus, Liv.: hoc nomine vehementius confusus et sollicitus, Val. Max.: turbā querelarum confusus adulescens repente obticuit, Iustin.: nec minus Venus confusa est moriente Tibullo, Ov. Vgl. confusus no. b. – bes. vor Scham betreten machen, beschämen, oft bei den Eccl., s. Rönsch Itala p. 344 f.
    II) eine flüssige od. trockene Masse in einen
    ————
    Raum sich zusammen ergießen lassen, eingießen, einschütten, im Passiv auch = zusammen einfließen, -einströmen, -sich ergießen, v inum in vas, Scriptt. r. r.: cruor in fossam confusus, Hor.: per quas (portas iecoris) lapsus cibus in hoc ipso loco in eam venam, quae cava appellatur, confunditur, Cic. – c. frumentum in navem, ICt.: tela per foramina muri, in großer Menge hineinwerfen, Sil. – übtr., est hoc quidem in totam orationem confundendum, nec minime in extremam, über die ganze R. zu verteilen, nicht erst am Ende anzubringen, Cic.: vis quaedam sentiens, quae est toto confusa mundo, über die g. W. ausgegossen (verteilt) ist, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > confundo

  • 17 confundo

    con-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a.
    I.
    To pour, mingle, or mix together (class. in prose and poetry).
    A.
    Prop.:

    unā multa jura (cocos),

    Plaut. Most. 1, 3, 120; cf.:

    jus confusum sectis herbis,

    Hor. S. 2, 4, 67:

    (venenum) in poculo, cum ita confusum esset ut secerni nullo modo posset,

    Cic. Clu. 62, 173; Dig. 6, 1, 3, § 2:

    cum ignis oculorum cum eo igne, qui est ob os offusus, se confudit et contulit,

    Cic. Univ. 14:

    cumque tuis lacrimis lacrimas confundere nostras,

    Ov. H. 2, 95:

    confundere crebroque permiscere mel, acetum, oleum,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    omnia arenti ramo (Medea),

    Ov. M. 7, 278:

    (Alpheus) Siculis confunditur undis,

    mingles, Verg. A. 3, 696:

    mixtum flumini subibat mare,

    Curt. 9, 9, 7:

    (cornua cervi contrita) pulvereae confusa farinae,

    Ov. Med. Fac. 61:

    aes auro,

    Plin. 34, 2, 3, § 5.—
    B.
    Meton.
    1.
    In gen., to mingle, unite, join, combine (rare):

    (decorum) totum illud quidem est cum virtute confusum, sed mente cogitatione distinguitur,

    Cic. Off. 1, 27, 95; so,

    vera cum falsis,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    est id quidem in totam orationem confundendum,

    id. de Or. 2, 79, 322:

    vis quaedam sentiens quae est toto confusa mundo,

    id. Div. 1, 52, 118:

    sermones in unum,

    Liv. 7, 12, 14; cf. id. 40, 46, 13:

    duo populi in unum confusi,

    id. 1, 23, 2: diversum confusa genus panthera camelo ( = camelopardalis, the giraffe), Hor. Ep. 2, 1, 195:

    rusticus urbano confusus,

    id. A. P. 213; cf.:

    quinque continuos dactylos,

    Quint. 9, 4, 49:

    subjecta sibi vocalis in unum sonum coalescere et confundi nequiret,

    id. 1, 7, 26.—Of bringing together in speech:

    cuperem equidem utrumque (una dijudicare), sed est difficile confundere,

    Cic. Tusc. 1, 11, 23; cf. id. Brut. 26, 100.— Poet.:

    proelia cum aliquo,

    Hor. C. 1, 17, 23 al. —More freq.,
    2.
    Esp., with the idea of confounding, disarranging, to confound, confuse, jumble together, bring into disorder:

    an tu haec ita confundis et perturbas, ut quicumque velit, quod velit, quo modo velit possit dedicare?

    Cic. Dom. 49, 127:

    omnis corporis atque animi sensus,

    Lucr. 2, 946; cf. id. 2, 439:

    aëra per multum confundi verba necesse'st Et conturbari vocem,

    id. 4, 558: confusa venit vox inque pedita, id. 4, 562 sq.:

    censeo omnis in oratione esse quasi permixtos et confusos pedes,

    Cic. Or. 57, 195:

    particulae primum confusae postea in ordinem adductae a mente divinā,

    id. Ac. 2, 37, 118:

    signa et ordines peditum atque equitum,

    Liv. 9, 27, 10:

    jura gentium,

    id. 4, 1, 2:

    priora,

    Quint. 10, 5, 23:

    ordinem disciplinae,

    Tac. H. 1, 60; cf.:

    ordinem militiae,

    id. ib. 2, 93:

    lusum,

    Suet. Claud. 33:

    annum (together with conturbare),

    id. Aug. 31 et saep.: foedus, to violate (suncheein, Hom. Il. 4, 269), Verg. A. 5, 496; 12, 290:

    summa imis,

    Curt. 8, 8, 8:

    imperium, promissa, preces confundit in unum,

    mingles together, Ov. M. 4, 472:

    jura et nomina,

    id. ib. 10, 346:

    fasque nefasque,

    id. ib. 6, 585:

    in chaos,

    id. ib. 2, 299:

    mare caelo,

    Juv. 6, 283 (cf.:

    caelum terris miscere,

    id. 2, 25):

    ora fractis in ossibus,

    i. e. to disfigure the features, make them undistinguishable, Ov. M. 5, 58; Sen. Troad. 1117; cf.:

    omnia corporis lineamenta,

    Petr. 105, 10; Just. 3, 5, 11;

    and vultus,

    Luc. 2, 191; 3, 758; Stat. Th. 2, 232:

    oris notas,

    Curt. 8, 3, 13:

    si irruptione fluminis fines agri confudit inundatio,

    Dig. 19, 2, 31:

    ossa Non agnoscendo confusa reliquit in ore,

    Ov. M. 12, 251:

    vultum Lunae,

    to cloud, obscure, id. ib. 14, 367.—Of disordered health:

    neque apparet, quod corpus confuderit,

    Cels. 3, 5, 3.—
    b.
    Trop., of intellectual confusion, to disturb, disconcert, confound, perplex (freq. after the Aug. per.;

    perh. not in Cic.): audientium animos, etc.,

    Liv. 45, 42, 1; 34, 50, 1:

    cum confusa memoria esset,

    id. 5, 50, 6:

    nos (fulmina),

    Quint. 8, 3, 5; Plin. Ep. 3, 10, 2:

    me gravi dolore (nuntius),

    id. ib. 5, 5, 1; Quint. 1, 12, 1:

    intellectum,

    Plin. 21, 18, 70, § 117:

    inmitem animum imagine tristi,

    Tac. H. 1, 44:

    Alexander pudore confusus,

    Curt. 7, 7, 23:

    illum ingens confundit honos inopinaque turbat gloria,

    Stat. Th. 8, 283; Juv. 7, 68:

    diligentiam monitoris confundit multitudo,

    Col. 1, 9, 7.—
    II.
    To diffuse, suffuse, spread over (rare).
    A.
    Prop.:

    cibus in eam venam, quae cava appellatur, confunditur,

    diffuses itself, Cic. N. D. 2, 55, 137:

    vinum in ea (vasa),

    Col. 12, 28 fin.:

    cruorem in fossam,

    Hor. S. 1, 8, 28.—
    2.
    Poet., to throw in great numbers:

    tela per foramina muri,

    Sil. 14, 333.—
    B.
    Trop.:

    aliquid in totam orationem,

    Cic. de Or. 2, 79, 322:

    vim quandam sentientem atque divinam, quae toto confusa mundo sit,

    id. Div. 2, 15, 35: rosa ingenuo confusa rubore, suffused with, etc., Col. poët. 10, 260.—Hence, confūsus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 2.), brought into disorder, confused, perplexed, disorderly (class. in prose and poetry):

    ruina mundi,

    Lucr. 6, 607; cf.

    natura,

    id. 6, 600:

    vox,

    id. 4, 562; 4, 613; cf.:

    oratio confusa, perturbata,

    Cic. de Or. 3, 13, 50:

    stilus,

    Quint. 1, 1, 28:

    verba,

    Ov. M. 2, 666; 12, 55; 15, 606:

    suffragium,

    Liv. 26, 18, 9 Drak. ad loc. (cf.:

    confusio suffragiorum,

    Cic. Mur. 23, 47):

    confusissimus mos,

    Suet. Aug. 44:

    clamor,

    Liv. 30, 6, 2.—With abl.:

    ipse confusus animo,

    Liv. 6, 6, 7; cf. id. 35, 35, 18:

    maerore,

    id. 35, 15, 9:

    eodem metu,

    Quint. 1, 10, 48:

    somnio,

    Suet. Caes. 7:

    irā, pudore,

    Curt. 7, 7, 23; cf. Ov. H. 21, 111; id. Tr. 3, 1, 81:

    fletu,

    Petr. 134, 6:

    turbā querelarum,

    Just. 32, 2, 3 al.:

    ex recenti morsu animi,

    Liv. 6, 34, 8.— Absol.:

    Masinissa ex praetorio in tabernaculum suum confusus concessit,

    Liv. 30, 15, 2:

    nunc onusti cibo et vino perturbata et confusa cernimus,

    Cic. Div. 1, 29, 60; Petr. 74, 10; 91, 1 al.:

    confusus atque incertus animi,

    Liv. 1, 7, 6:

    rediit confuso voltu,

    id. 41, 15, 1; Ov. Tr. 3, 5, 11:

    ore confuso,

    Curt. 6, 7, 18; cf.:

    confusior facies,

    Tac. A. 4, 63:

    pavor confusior,

    Plin. 7, prooem. 1, § 5.— Hence, confūsē, adv., confusedly, without order, disorderly (several times in Cic.; elsewh. rare;

    not in Quint.): confuse et permiste dispergere aliquid,

    Cic. Inv. 1, 30, 49:

    loqui,

    id. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    confuse varieque sententias dicere,

    Gell. 14, 2, 17:

    agere,

    Cic. N. D. 3, 8, 19:

    utraque res conjuncte et confuse comparata est, Auct. her. 4, 47, 60: universis mancipiis constitutum pretium,

    in the lump, Dig. 21, 1, 36.—
    * Comp.:

    confusius acta res est,

    Cic. Phil. 8, 1, 1.— Sup. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > confundo

  • 18 is

       is ea, id, gen. ēius (sometimes monosyl. in poetry), dat. ēī (rarely eī or monosyl. ei), pron. demonst.    [2 I-].    I. As a weak demonst. in simple reference.—As subst, he, she, it, the one mentioned (without emphasis): fuit quidam senex Mercator: navem is fregit, T.: venit mihi obviam tuus puer; is mihi litteras abs te reddidit: sine eius offensione animi, hurting his feelings, Cs.—As adj., this, that, the: ea res est Helvetiis enuntiata, Cs.: flumen est Arar... id flumen, etc., Cs.: ante eam diem.—    II. Special uses.—Attracted to the following subst: exsistit ea quae gemma dicitur (i. e. id, quod): quae pars maior erit, eo stabitur consilio (i. e. eius), L.—Pleonast.—After an obj subst.: urbem novam, conditam vi et armis, iure eam condere parat, L.—In the phrase, id quod, referring to a fact, thought, or clause: ratus, id quod negotium poscebat, as the situation required, S.: id quod necesse erat accidere, just as was unavoidable, Cs.: si nos, id quod debet, nostra patria delectat, and it must be the case; cf. id de quo, L. —With et, que, atque, neque, in explanation or climax, and that too, and in fact: inquit... et id clariore voce, and that, Cs.: cum unā legione eāque vacillante: vincula et ea sempiterna: legio, neque ea plenissima, and not even, Cs.—In place of the reflexive pronoun: persuadent Rauracis, uti unā cum iis proficiscantur (i. e. secum), Cs.—With emphasis, as correlative to qui, he, she, it, that, the one, that one: is, qui erit adductus: haec omnia is feci, qui sodalis Dolabellae eram: qui magister equitum fuisse tibi viderere, is cucurristi, etc.— Neut. as subst, that: idne estis auctores mihi? do you advise me to that? T.: quibus id consili fuisse, ut, etc., who had formed the plan, Cs.: quando verba vana ad id locorum fuerint, hitherto, L.: ad id quod natura cogeret, i. e. death, N.: id temporis, at that time: homo id aetatis, of that age.—Abl. with a comparative, so much, by so much: eo plus, quo minus, etc., the more.—Acc. adverb., therefore, for that reason, on that account: id operam do, ut, etc., T.: id ego gaudeo.—In phrases, aliquid id genus scribere (i. e. eius generis), of that sort: ad id quod sua quemque mala cogebant, evocati, for that purpose, L.: ad id, quod... erat, accendebatur, etc., besides the fact, that, etc., L.: in id fide a rege acceptā, to that end, L.: quod ad me de Lentulo scribis, non est in eo, is not come to that: cum iam in eo esset, ut, etc., just on the point of, etc., L.: totum in eo est tectorium, ut sit concinnum, depends on that: ex eo, quod, etc., from the fact that: civitas data, cum eo, ut, etc., with the stipulation that, etc., L.—    III. Praegn., that, such, of such a sort, of the character, so great: in id redactus sum loci, ut, etc., to such a pass, T.: neque is sum, qui terrear, Cs.: itaque ego is in illum sum, quem tu me esse vis: is status erat rerum, ut, etc., L.: quae causae sunt eius modi, ut, etc.: eā mecum consuetudine coniunctus est, quod, etc., such intimacy.
    * * *
    ea, id PRON
    he/she/it/they (by GENDER/NUMBER); DEMONST: that, he/she/it, they/them

    Latin-English dictionary > is

  • 19 дело

    opus, operis, n; negotium [ii, n]; causa [ae, f]; res, rei, f; actio [onis, f]; facinus, facinoris, n; occupatio [onis, f]; opera [ae, f]

    • отложив все другие дела omissis omnibus aliis negotiis

    • в самом деле nam; vero; re vera

    • на самом деле revera; vero; reapse; re ipsa

    • дело заходит слишком далеко longe res abiit

    • дело в исходе войны, а не в ее причине quaeritur belli exitus, non causa

    • заниматься бесполезным делом sulcos in pulvere ducere

    • заниматься своим делом suum negotium, suam rem agere

    • заниматься посторонними делами aliud, alias res agere

    • заниматься бесполезным делом actam rem agere; actum agere

    • затевать бесполезное дело nudo vestimenta detrahere

    • мне нет никакого дела до кого-л. nihil mihi est cum aliquo

    • это не имеет отношения к делу hoc nihil ad rem

    • расстроенные дела affectae res; defessae res

    • маловажное дело causa paucorum calculorum

    • взяться за дело умеючи dextram partem operis administrare

    • в чем тут дело? quae haec est fabula?

    • дело не в доходах non agitur de vectigalibus

    • так как дела шли лучше, чем ожидалось rebus supra vota fluentibus

    • какое тебе дело до этого? Quid tibi hanc rem [hujus rei] curatio est?

    • дело касается тебя tua res agitur

    • творить великие дела res egregias agere

    • ничегонеделание учит людей дурным делам nihil agendo homines male agere discunt

    • когда дело сделано actā re

    • как дела? Quid agitur?

    • дело было в начале года principium anni tum agebatur

    • дело разбирается у претора res agitur apud praetorem

    • вести чье-л. дело causam alicujus agree, tractare

    • сводить что-л. не к обстоятельствам дела, а к воле лиц aliquid non ad causam, sed ad voluntatem personasque dirigere

    • на него возложено это дело super ea causa missus est

    • клонить дело в пользу плебса inclinare rem in causam plebis

    • защищать дело оптиматов optimatium causam agere

    • все дело не в порядке tota res claudicat

    • все дело в том (что, чтобы) totum in eo est (ut)

    • плохо у нас дело с комедией in comoedia claudicamus

    • говорить дело rem loqui

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > дело

  • 20 munus

    mūnus, eris n.
    1) обязанность, служба, должность, пост (hoc est m. tuum C; m. fungi suum Pl)
    m. militiae L (militare Nep) — военная служба
    munĕre fungi C (ср. 4. и 5. ) (exsĕqui, explere, suscipere C) — исполнять должностные обязанности
    munere vacare C etc.быть свободным от службы (преим. военной)
    2) задание, повинность, бремя ( alicui imponere C)
    3)
    а) положение, состояние
    vinci in omni munere Cld — уступать (кому-л.) во всех отношениях
    4) милость, одолжение, услуга (extremum m. dare alicui V)
    munere fungi C — оказать кому-л. услугу (ср. 1. и 5.)
    munere alicujus rei V, O — с помощью чего-л.
    5) погребение, похороны (suprema munera V; efferre aliquem amplo munere Nep)
    munere fungi V — отдать кому-л. последний долг (ср. 1. и 4.)
    6) дар, подарок, подношение ( mittere alicui munus C)
    dare alicui aliquid muneri Nep, Su — подарить кому-л. что-л.
    munera Bacchi (Libĕri) V, H — дары Вакха, т. е. вино
    munera Cerĕris O — дары Цереры, т. е. хлеб
    m. solitudinis C — плод одиночества, т. е. сочинение, написанное в уединении
    7) жертва, приношение ( munera templis ferre V)
    8) даровое зрелище для народа, праздничные игры (преим. гладиаторские) (m. gladiatorium dare C, L; munera spectare Ap)
    functus est maximo munere aedilicio C — будучи эдилом, он устроил грандиозные игры
    9) здание для устройства игр, цирк, театр VP, O

    Латинско-русский словарь > munus

См. также в других словарях:

  • totum — Totum. s. m. On prononce Toton, Espece de dé, qui est traversé d une petite cheville sur laquelle on le fait tourner, & marqué de differentes lettres sur ses quatre faces. Joüer au totum. les totums sont ordinairement d os ou d yvoire …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Quid est veritas? — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • ubi major pars est, ibi totum — /yuwbay meyjar parz est, aybay towtam/ Where the greater part is, there the whole is. That is, majorities govern …   Black's law dictionary

  • Ubi pars est ibi est totum — Where the greater part is, there is the whole …   Ballentine's law dictionary

  • Ubi major pars est, ibi totum — Where the greater part is, there is the whole …   Ballentine's law dictionary

  • Ende — 1. Alles hat ein Ende. Holl.: Aan alles komt een einde. – Alle begonnen werk neemt een eind. (Harrebomée, I, 179.) 2. Am End die Wahrheit wird erkent. – Eyering, I, 558. Lat.: In fine videbitur cujus toni. – Spondyla fugiens pessime pedit.… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • AUSPICES — ab Avium inspectione dicti, inde futura praedicebant: Sicut Augures, garritum earum attendebant; quae tamen nomina saepe solent confundi. Fuêre autem Auspiciorum apud Roman. genera tria; Avium inspectio, de caelo observatio et tripudii… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ACUMINIBUS Auspicium (ex) — ex ACUMINIBUS Auspicium indigitatum Arnobio adv. Gentes l. 2. Cum paratis bella, signum monstratis ex arce Martium discrimen obeuntes spem praesumitis, et Ex Acuminibus auspicatis: totum militare fuit. Cicer. de Divinat. l. 2. Bellicam rem… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • eauë — Eauë, f. dissyl. Qu on prononce Eaue monosyll. est l un des quatre elemens froid et humide. Aqua. L Italien dit, Acqua, et l Espagnol Agua, dont vient le mot Languedoc Aygue, dont le François prend cestuy Aiguiere, mais le Languedoc l escrit et… …   Thresor de la langue françoyse

  • Sache — 1. Alle Sachen, die wir haben, sind Geschenk und Gottes Gaben. Lat.: Omnia voluntate Dei. (Chaos, 1085.) 2. Alle Sachen kann Herr Ego am besten machen. 3. An eine böse sach sol man einen trunck Wein giessen. – Petri, II, 16. »Mit dem Gegentheil… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • LYCHNUS — apud Mart. l. 4. Epigr. 90. cuius Epigraphe de rusticatione. v. 8. Dum parvus lychnus modicum consumat olivi, ex Graeco λύχνος, lucerna est. Alias Luctat. Placid. Grammaticus, ad Stat. Theb. l. 1. v. 520. Ast alii tenebras et opacam vincere… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»